________________
૧૧૪
પૂના, તા. 9-7-76 ભૂમિપુત્રમાં વિનોબાજી વિશે આવેલ રીપોર્ટ અંગે
શ્રી બલવંતભાઈની ટીકા ભૂમિપુત્ર તા. ૨૬-૬-૭૬ અને તા. ૬-૭-૭૬માં જે સમાચાર આવ્યાં છે તે દુઃખદ કે નિરાશાજનક અને દેશ માટે કમનસીબી જેવા છે. અત્યારના કપરા કાળમાં વિનોબાજી ઉપર સૌની નજર અને આશા હતી પણ આ મરાઠી બાબાનું પીંડ નિવૃત્તિ તરફ ઢળેલા મહારાષ્ટ્રીય સંન્યાસી સંતો જેવું રહ્યું એટલે અત્યારના ખરા ટાણે બાબા પાણીમાં લગભગ બેસી ગયા અને ગોળને પાણીમાં લોકો અને સર્વ સેવા સંઘને નવડાવી નાખ્યા. તા. ૩૦-૬-૭૬ પવનારમાં જે સંમેલન ભરાયું તેમાં ચારુદા અને એસ. એમ. જોષીનાં સૂચનો માન્ય કરી વિનોબાએ સર્વ સેવા સંઘ જેવી રાષ્ટ્રવ્યાપી રચનાત્મક સંસ્થાને, વિસર્જિત કરવાનું સૂચન આ સંમેલનમાં કર્યું. રાજકારણ સાથે પોતાના છૂટાછેડા કાયમનાં છે એ વાત ફરી આ સંમેલનમાં દોહરાવી. ગોવધબંધી તો આધ્યાત્મિક બાબત છે, એટલે આમરણાંત અનશન તે માટે - ભારતીય સંસ્કૃતિ બંધારણ અને કૉંગ્રેસ પ્રતિ એ ત્રણ દૃષ્ટિએ - વિચાર્યું છે એમ કહ્યું. “મૈત્રી’ના અંકો સરકાર લઈ ગઈ ત્યારે “જય જગત જય જગત' કરી તાળીઓ પાડી વિનોબાજી નાચ્યા એવો સ્પષ્ટ ઉલ્લેખ તેમના મોઢેથી તા. ૧૬-૬-૭૬ના અંકમાં છે, તો તા. ૨૬-૭-૭૬ના અંકમાં કાંતિ શાહ લખે છે કે “મૈત્રી જપ્ત કરવાના બનાવો બન્યા. ત્યારે વિનોબાજીએ એકદમ સાફ સાફ શબ્દોમાં એની ટીકા કરેલી. સેન્સરશીપ ઇન્દિરા ખુશામત વગેરેની પણ સજ્જડ આલોચના કરેલી. આગળ શાહ લખે છે, “આ બે દિવસની મારા ઉપર એવી છાપ પડી છે કે આજે હવે વિનોબાજી એક એવી ભૂમિકાએ પહોંચી ચૂક્યા છે જ્યાં આપણી સામે ઘૂરકતા અનેકવિધ પ્રશ્નો એમને સ્પર્શતા જ નથી.” તે તો રામ સુમર જગ લડવા દે એવું વલણ અપનાવીને વિનોબાજી આત્મનિષ્ઠ થઈને બેઠા છે. મહાનુભાવો જે કરે તે દુર્ગુણ હોય તો પણ શબ્દ સાથે વાપરવો પડે છે, હકીકતમાં આત્મનિષ્ઠપણું એ જય જગતનો નારો ગજાવનાર માણસ માટે સ્વાર્થીપણું નહિ તો બીજું સાચું શું આમાં છે ? આવી જાતના વેદિયાવેડા અને ભગતડાપણું ગાંધીશિષ્ટ અને સક્રિય અધ્યાત્મના ગાંધીગજે માપતા “બાબા'ને શોભતું નથી ! પણ કોણ કહે આમને પણ, બાબાજી આ બધો દંભ આધ્યાત્મિકતાના નામે છોડો અને જાહેરમાં ગુરુ-ગાંધી માફક એક એકરાર કરો કે, રાજકારણ અને અસત્યનો પ્રતિકાર કરવાની જે વાત મેં કરી – કરતો હતો તે મોટી ભૂલ હતી. મારી સામે કમજોરી અને અહંકાર હતાં આજ પણ છે.”
શ્રી સર સંગે : વિશ્વને પંથે
