________________
છીએ એ બહુ કઠિન છે. આજે સુધારાવાદી મુસ્લિમ બનવું એ તો અમારું મન જાણે કે કઈ રીતે થાય છે. આજે જ્યારે લોકો સુધારાવાદી થાયને એટલે સલમાન રશ્મીનું નામ આવી જાય. તસ્લીમાનું નામ આવી જાય. હાથમાં પછી પેલું બીજું પાસું આવી જાય સિકંદર બપ્ત. મુસ્લિમ સમાજને છોડીને સામને ચાલ્યા ગયા.
આપણે જેના માટે ભેગા થયા છીએ ગુલામરસૂલ કુરેશીચાચા. એમનું સ્થાન ઘણું ઊંચું, પણ મુસ્લિમોમાં પૂછો તો આજે એમને કેટલા ઓળખતા હશે? શા માટે નહીં ? આટલા મહાન જેની લગ્ન કંકોત્રી ગાંધીજીએ પોતાના નામે આપેલી. હવે આટલું બધું ઊંચું સ્થાન છતાં આજે તમે જઈને જમાલપુરમાં પૂછો કે,ગુલામ રસૂલ કુરેશી ચાચા કો કોઈ જાનતે હો ? જવાબ ના મળશે. કારણ એ છે કે, મુસ્લિમ પબ્લિક લાઈફની અંદર જ્યારે સુધારાની વાત કરે છે તો તરત જ એના સામે ચાર્જ આવે છે કે આ માણસ તો કાફીર નીકળ્યો. એમને બેસાડી દેવા બહુ સહેલું છે. હું તો બહુ નાનો કહેવાઉ. મારા ઉ૫૨ વાઝીબુલ કતલનો ચાર્જ આવી ગયો છે. વાઝીબુલ કતલ એટલે શું? તમે એને મારી શકો છો. ખતમ કરી શકો છો. હવે આવી વાત થાયને તો અમારા જેવા મૂર્ખાઓ તો આગળ વધીને જાય અને સામનો કરી લે પણ ઘરવાળાઓનું શું થાય ? આજે મારા અંગત મિત્રો જાણે છે કે મારી વાઈફની જો તબિયત બગડી ગઈ તો આના લીધે. વખતોવખત ફોન આવ્યા કરે કે અમે આને મારી નાંખીશું. યહાંથી જશે તો મારી નાંખીશું. હું તો જવાબ આપું જ : મારી મોત તારા હાથે લખેલી હશે તો તારા હાથે મરી જઈશ. એટલે હું કંઈ મોતથી ગભરાતો નથી. પણ, પેલા ઘરવાળાઓ તો ગભરાય ને ? હવે આવા વાતાવરણમાં એ સુધારાવાદી વાત કરવી બહુ કઠિન છે. તમે વિચાર કરો કે આવી તલ્લાકની વાત મૌલાના કમરુદ્દીનને ઘ્યાનમાં રાખીને મેં કહી. મેં કહ્યું : આટલા મોટા લોકો સમજતા નથી એટલે તલ્લાકનો ગેરઉપયોગ થાય છે. આમ તો બરોડાના સૌથી મોટા આલીમ છે. અને આલીમે એની વહુને તલ્લાક એટલા માટે આપી કે એની માને પાણી આપવામાં જરા ઢીલ થઈ ગઈ. તો પછી
આ આવું કરે તો ગરીબ માણસ કરે તો ખોટું શું છે ? મેં કહ્યું કે, પાકિસ્તાનની અંદર આ પ્રથા નથી. તો કહે નહીં, "પાકિસ્તાન તો સાચા મુસ્લિમ દેશ નહીં હૈ.” મારા સામે આ બચાવ થયો છે. મેં કહ્યું કે, ઈન્ડોનેશિયામાં છે, મલેશિયામાં છે ? તો કહે એ બધા સાચા મુસ્લિમ દેશો નથી. તો તમારે એકલા જ હિન્દુસ્તાનના અંદ૨ સાચા મુસ્લિમ દેશ તરીકે બહાર આવવું છે ? બે મહિના ઉપર વડોદરામાં, અમદાવાદમાં, મુંબઈમાં સર્વે કરવામાં આવ્યો. મુસ્લિમ બહેનોને પૂછવામાં એક બીજાને સમજીએ
૪૫