________________
દાખલો આપેલો કે ઈસ્લામમાં એમ કહેવું છે કે તમે ખુદાને ચાહો અને શેતાનને ધિક્કારો. એટલે રાબિયા કહે છે કે મને ઈસ્લામને ચાહવાની વાત મંજૂર છે, પણ, શેતાનને ધિક્કારવાની વાત મને મંજૂર નથી. હું ખુદામાં એટલી બધી ઓતપ્રોત થઈ ગઈ છું કે એના સિવાય મને કશું જ સૂઝતું નથી પછી હું એના સિવાય બીજાને ચાહી પણ શકું નહીં ને ધિક્કારી પણ શકે નહીં. એટલે આટલા પૂરતું મારો મતભેદ છે. હવે આમ જોઈએ તો બહુ ફિલોસોફીકલ વાત હતી, ઊડી વાત હતી. પણ સભામે એ લોકોના સમયમાં હજી આટલી બધી અસહિષ્ણુતા નહીં આવી હોય. એટલે રાબિયાને લોકો સમજી શક્યા અને એમને કોઈ પરેશાની ભોગવવી પડેલી નહીં. એટલે આ નાનકડું પુસ્તક છે, પણ આમાં આવી કેટલીક ઉપયોગી વાતો, કેટલાક ઉપયોગી પ્રસંગો મહેતા સાહેબે અભ્યાસ કરીને કહ્યા છે અને આપણને આશ્ચર્ય થાય, આનંદ થાય કે, એક હાઈકોર્ટના મુખ્ય ન્યાયમૂર્તિ કક્ષાનો માનવ બિલકુલ કાયદાની આંટીઘૂંટીમાં જીવનભર ગૂંચવાયેલો રહ્યો હોય એમને આટલો સમય મળ્યો અને એમણે આટલો બધો અભ્યાસ કર્યો, જૈનેઝમનો, હિન્દુઝમનો, અને ઈસ્લામનો, અને ઈસ્લામનો અભ્યાસ પણ એક બિનમુસ્લિમ દ્વારા. એટલે બહુ જ બિરદાવવા જેવી વાત હોય તો આ છે કે, એકબીજાના ધર્મ અને એના મર્મને આપણે સમજીએ અને તેમને લઈને જે ખોટી વાતો કહેવામાં આવે છે, ખોટો જે પ્રચાર કરવામાં આવે છે એનો જવાબ આપવા માટે આ જ રસ્તો છે, દરેક ધર્મનું આવું રહસ્ય આવું સાચું તત્વ હોય છે. એમણે તો સૂફીવાદની વાત કરી કરાન શરીફ પણ આપણે વાંચીએ.
મારા પુસ્તકમાં અને કૉલમમાં મે ઘણા દાખલા આપેલા છે. ઈસ્લામમાં આ લોકો એટલે મૌલવીઓ એમ કહે છે કે અમે કહીએ એ જ સાચું. ઈસ્લામમાં કોઈ દલીલને અવકાશ હોઈ શકે નહીં. કુરાનમાં બધું જ જ્ઞાન આવી ગયું છે. એક વખતે મેં એક મૌલવીને કહેતા સાંભળેલા કે, વિજ્ઞાન એ તો ઈસ્લામની દાસી છે, વિજ્ઞાનનું કોઈ અલગ અસ્તિત્વ હોઈ શકે જ નહીં. બધું જ રહસ્ય, બધું જ જ્ઞાન કુરાનમાં આવી ગયું છે. પછી મેં એક પ્રસંગ વાંચ્યો કે મુઆદ કરીને એક માણસ હતો તેની ગર્વનર તરીકે નિમણૂક કરવાની હતી. પયગંબર એનો ઈન્ટરવ્યુ લે છે અને પ્રશ્ન પૂછે છે કે તું કઈ રીતે આ નવા પ્રદેશ ઉપર શાસન કરીશ? ત્યારે એણે કહ્યું કે હું પવિત્ર કુરાનનું વાંચન કરીશ અને એમાંથી જે માર્ગદર્શન મળશે એ મુજબ ચલાવીશ. પયગંબર સાહેબ કહે છે કે કુરાનમાંથી જો કોઈ ઉત્તર ન મળે એવો જો પ્રશ્ન આવ્યો તો તું શું કરીશ? હવે અહીંયાં સૂચિતાર્થ છે કે, કુરાન શરીફમાં ૧૬
એક બીજાને સમજીએ