________________
સરળ માર્ગ એ પણ છે, કે બને તેટલું ઓછું સાંભળવું અને સાંભળવાની ફરજ પડે, ત્યાં વાણીને મીન અથવા મર્યાદિત બનાવવી.
બધાંય વિરુદ્ધ હોય, તેવા પ્રસંગે સત્ય તો આખરે જીતે જ છે; પરંતુ સત્ય પિતે અતિ કડક તપ અને અપાર સહનશીલતા માગી લે છે.
પ્રાર્થનાની તમારા પત્રમાં લખાયેલી રીત ખૂબ છે. પ્રભુને સાંનિધ્યમાં રાખી આ પ્રકારની ભાવમય પ્રાર્થના કરવાથી હૃદયની અશુદ્ધિ ખરી પડે છે, ને નવું આધ્યાત્મિક બળ મળે છે.
કઈ આપણે જોડે છેટી રીતે વર્તે અને તે પણ સાચી બાબતમાં, ત્યારે મનમાં દુઃખ થાય એવું બને. પણ એ દુઃખમાં એ મનુષ્ય પ્રત્યે લગીરે દ્વેષ ન રહે એને ખૂબ ઝીણવટથી ખ્યાલ રાખવો ઘટે. આ માર્ગ ખૂબ કઠણ છે, પણ આખરે એ માર્ગે જ વિજય છે અને પ્રેમનું વ્યાપક રીતે વધવાપણું છે. જે એવી પળમાં એવી વ્યક્તિ પ્રત્યે લેશ પણ ઠેષ રહી ગયો, તો કરેલી પ્રેમસાધના પળવારમાં પાણી થઈ જવાની અને ચિત્તમાં અશુદ્ધિ વધી આખરે સત્ય પરની શ્રદ્ધામાં ખલેલ પહોંચવાની.
ખરેખર બહેને દવાખાનામાં હાથે કરીને વાતાવરણ બગાડે છે' આ વાક્ય સાચું જ હશે, તેય એ દુ:ખદ સ્થિતિમાં આખી પ્રજાની સંસ્કૃતિને હાસ છે. તમે જ્યારે વધુ આત્મબળ કેળવશે ત્યારે જોઈ શકશો કે તમારી એ સુવાસ ત્યાંના વાતાવરણમાં કેવી સરસ રીતે પ્રસરી ઊઠે છે ! તમે પરીક્ષામાં પાસ થઈ જે આનંદ અનુભવો તેના કરતાં નિરવધિ આનંદ આમાંથી પ્રગટવો જોઈએ અને પ્રગટશે. દુશ્ચારિત્ર્યને રેગ જેટલે ચેપી દેખાય છે તેટલી ચારિત્ર્યની સુવાસ ચેપી નથી દેખાતી. એમ છતાં એક જ વ્યક્તિનું સુંદર ચારિત્ર્ય વિશ્વભરમાં વ્યાપેલા દુશ્ચારિત્ર્યને ઝાંખું પાડવાની પ્રબળ શક્તિ ધરાવે છે. આપણું પ્રત્યેક વિચારસરણીમાં આ સૂત્ર વ્યાપક થવું જોઈએ. ચારિત્ર્ય એ
