________________
લોકોને મળે તે માટે જાગૃત રહીને સક્રીય પ્રયાસો કરવા. પંચાયત વિસ્તારમાં સફાઈ, દિવાબત્તી, રસ્તા, માણસો અને ઢોર માટે પીવાનું પાણી, ઢોરો માટે ઘાસચારો વગેરે વ્યવસ્થા બરાબર ચાલે તે માટે સતત દેખરેખ રાખવી. પંચાયતની તમામ સ્થાવર, જંગમ મિલ્કતની જાળવણી સારી રીતે થાય તે જોવું.
(૮)
પાલક
ઉપસરપંચની સત્તા, અધિકાર અને ફરજો (કલમ - ૫૫) (૧) ઉપસરપંચે સરપંચની ગેરહાજરીમાં પંચાયતની બેઠકોનું
અધ્યક્ષસ્થાન લેવું અને તેનું નિયમન કરવું જોઈએ. સરપંચ તેમને સોંપે તેવી સરપંચની સત્તા વાપરવી અને તેમની ફરજો બજાવવી. પંદર દિવસથી વધારે મુદત માટે ગામમાંથી સરપંચ સતત ગેરહાજર હોય અથવા સરપંચ અશક્ત થયો હોય તેવા દાખલામાં સરપંચની સત્તા વાપરવી તથા તેની ફરજો બજાવવી જોઈએ.
હિન્દુસ્તાનનું એકે એક ગામ રાજય અમલની પૂરેપૂરી સત્તા ધરાવતું પ્રજાસત્તાક અથવા પંચાયત હોય. એનો અર્થ એ થયો કે દરેક ગામ પોતાની તાકાત ઉપર નભતું હોય પોતાનો કુલ વહેવાર ચલાવવાનું અને જરૂર પડે તો આખી દુનિયાની સામે પોતાનું રક્ષણ કરી લેવાને સમર્થ હોય. બહારથી આવતા કોઈ પણ પ્રકારના હુમલાની સામે પોતાનું રક્ષણ કરવાની તેને કેળવણી મળી હોય અને તે રક્ષણના પ્રયાસમાં ખપી જવાની તેની તૈયારી હોય.
- મહાત્મા ગાંધી
૩૧
