Page Text
________________
અધ્યાય પાંચમો
૨૭
સુખદ સ્પર્શે એ આદિ ને અંતવાળા છે; જે સુખ અનાદિ અનંત નથી. તેમાં આત્માનું રાચવું ન હોઈ શકે. જે સુખ અનાદિ ને અનંત છે, તે આત્મા સિવાય કયાંય નથી; પછી એને બાહ્ય સુખદ સ્પર્શી તરફ લઈ જતા કામ અને ક્રોધના આવેગો કેમ ખેંચી જ શકે? આવા આવેગોને તો એ ઝપટ મારીને દૂર કરે, એટલે કે જેવા આવેગો આવે કે તુરત તે સંસ્કારો ચિત્ત પર સ્થાન જમાવે તે પહેલાં જ દૂર કરે. આને માટે મનુષ્ય દેહધારીનું વિવેકશીલ મગજ અતિ જરૂરનું છે. માટે જ માનવદેહની કિંમત સૌથી વધુ છે. આવી વેળાએ જે કામક્રોધના આવેગો સહી શકે, તે જ ખરો સુખી અને તે જ ખરો વીર. આવા પુરુષને જ મહાવીર કહી શકાય.”
"કહે, તીપુત્ર! તને હવે શી શંકા છે? તું સમજી જ શકયો હોઈશ કે જ્ઞાનીને વિષયો પ્રત્યે વૈરાગ્ય અથવા ઉદાસીનતા સહેજે જ વર્તે છે, તે શાથી વર્તે છે? તેઓ ખરે જ જાણે છે કે વિષયો પ્રત્યેનો રાગ એ આત્માનો મૂળ સ્વભાવ નથી, એ તો વિભાવ દશાને લીધે છે. એથી એવા વિષયોમાં જ્ઞાનીને રસ પડતો નથી. તેઓ સ્પષ્ટ રીતે જાણે છે કે સુખ અંતરમાં છે, આરામ અંતરમાં છે, આવો પુરુષ બ્રહ્મભૂત જ છે. બ્રહ્મનિર્વાણ પણ મેળવે છે."
| "અહીં લગી મેં કર્મયોગીની તારીફ કરી, પણ તેથી તું એકાંતે એમ ન માનતો કે કર્મયોગ વિના મોક્ષ જ નથી. મોક્ષ તો, અગાઉ કહી ગયો તેમ, રાગદ્વેષ રહિત થનાર સહુને માટે મોકળો છે. પછી એ કર્મયોગી હો, યતિ હો, ઋષિ હો, કે મુનિ હો. પણ કર્મયોગની મહત્તા મેં એટલા સારુ ગાઈ છે અને ગાઈ રહ્યો છું કે એ માર્ગ તારા જેવા અનેક સાધકો માટે વિશિષ્ટ પ્રકારનો છે. એમાં ટિચાતાં ટિચાતાં માણસ અનુભવી અને પ્રખર પુરુષાર્થી બને છે. આળસમાં કટાઈ જવા કરતાં ઉદ્યમમાં ધસાઈ જવું સારું.' એ લોકોકિત સાવ સાચી છે, અને એથી જ ઋષિ, મુનિ કે યતિ જેઓ ત્યાગમાર્ગમાં ભળ્યા છે, તેમને પણ ઉદ્યમની જરૂર જ છે. તેઓ પણ પ્રત્યક્ષ ભલે ન દેખાય છતાં પરોક્ષ રીતે જગને ઉપકારક તે બનવાના જ."
"તને એ ત્રણે કોટીના ત્યાગીઓની લાયકાત કહેવાથી એનો ખરો ખ્યાલ આવશે.
૧. આત્મશુદ્ધિ, એકનિષ્ઠપણું અને સર્વે ભૂતોના હિતમાં લાગ્યા રહેવું એ ત્રણ ઋષિઓનાં મુખ્ય લક્ષણ છે.
૨. ચિત્તસંયમ, કામક્રોધથી વેગળા રહેવાની કળા અને આત્માની ઓળખાણએ ત્રણ યતિઓનાં મુખ્ય લક્ષણ છે, તે દ્વારા તેઓ મોક્ષ જલદી મેળવી લે છે.
| SR No. | 008084 |
| Book Title | Jain Drushtie Gita Darshan Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Santbal |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1995 |
| Total Pages | 344 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Philosophy, & Religion |
| File Size | 19 MB |