________________
પ્રસ્તાવના
સત્ય-પ્રેમ અને ન્યાયરૂપી સર્વવ્યાપી ઈશ્વરની શોધયાત્રા સાધુતાની પગદંડી-ના આ પહેલાં બે ભાગ અમે પ્રગટ કરી ચૂક્યા છીએ. પ્રથમ ભાગમાં ૧૯૪૬ અને ૧૯૪૭નો સમયગાળો આવે છે. બીજા ભાગમાં ૧૯૪પનું વિરમગામનું ચાતુર્માસ તથા (તા. ૩૦-૧૧-૧૯૪૭ થી ૧૮-૧ર-૧૯૪૮) સુધીનો સમયગાળો આવરી લેવામાં આવ્યો છે.
આ ત્રીજો ભાગ સંવત ૨૦૦૫નું ચાતુર્માસ ગૂંદી ગામમાં થયેલ ત્યાંથી શરૂ થાય છે. ગૂંદી એ મુનિશ્રીની પ્રવૃત્તિઓનું ત્યારપછી મુખ્ય કેન્દ્ર બની રહે છે. એ રીતે ૧૯૪૯ના જૂનથી માંડીને ૩૧ માર્ચ ૧૯૫૧ સુધી બનાસકાંઠાનો પ્રવાસ પૂરો કરે છે. એ ગાળાને અહીં આવરી લેવામાં આવ્યો છે.
ગંદીના ચાતુર્માસ પૂરા કરી તેમણે ભાલના ગામડાંમાં પોતાનો વિહાર શરૂ કર્યો. પ્રથમ મુકામ વેજળકા ગામે હતો ત્યાં જાહેરસભામાં કહે છે :
“માણસનું શરીર મળે તેટલાથી માણસ બનતો નથી. જેમ પાણી છે, તે સાચું ત્યારે કહેવાય કે તેનાથી તૃષા છીપે... આપણને ખોળિયું માણસનું મળ્યું છે, પણ અંદર જાનવર હશે તો માણસ નહીં કહી શકાય. માણસાઈ આવે ત્યારે જ તે માણસ કહેવાય” (પા. ૧).
મનુષ્ય યોનિમાં જન્મ લેવા માત્રથી મનુષ્ય થવાતું નથી. માટે જ માનવની તાલીમ-કહો કે સાધનાનું મહત્ત્વ છે. આ મનુષ્યત્વની સાધના આપણા દેશની પરંપરામાં સાચા સાધુ-સંતો-પોતાના સમદરશી અંતઃકરણથી કરતા આવ્યા છે, અને માનવોને ઘડતા આવ્યા છે. આ ડાયરીમાં પણ એનાં સુંદર ચિત્રો ઠેકઠેકાણે જોવા મળે છે.
છેવટે તો માનવે દિવ્યતા પ્રાપ્ત કરવાની છે. ત્યારે મનુષ્યજન્મની કૃતાર્થતા કહેવાય, પરંતુ જ્યાં મનુષ્યત્વ જ નથી પૈદા થયું, ખીલ્યું નથી, ત્યાં દેવત્વની ક્યાં વાત કરવી ? એ માટે તે સમજાવે છે કે માણસ બીજાને કેટલો ઉપયોગી થાય છે, અને તે કેટલો સદ્ગુણી બન્યો છે. એનાથી માણસાઈનું માપ કાઢી શકાય.
