________________
તા. ૨૧-૧-૫૧ થી ૨૭-૧-૫૧ : આદરોડા
આદરોડામાં ભાલ-નળકાંઠા ખેડૂતમંડળનું ત્રિવાર્ષિક સંમેલન ભરવાનું નક્કી થયું હતું. મુખ્ય મહેમાન નાયબ વડાપ્રધાન ગુલઝારીલાલ નંદા આવવાના હતા. પરંતુ જવાહરલાલ વિદેશથી આવતા હોઈ તેમને રોકાઈ રહેવું પડ્યું. આ સમાચાર તેમણે મજૂર મહાજન મારફતે ખાસ માણસ મોકલી કહેવડાવ્યા. હવે છેલ્લી ઘડીએ પ્રમુખની શોધાશોધ કરવી તે કેવું વિકટ કામ છે !
પાંચ હજાર માણસો આવનાર હતા. તેમના ભોજનની પરમીટ મળી ગઈ. પણ કોઈ આગેવાન આ દિવસોમાં તાત્કાલિક આ પદને શોભાવે તેવું ન જણાતાં છેવટે પૂ.રવિશંકર મહારાજના પ્રમુખપદે પરિષદ મળી હતી.
આદરોડા પરિષદનાં સંસ્મરણો
આદરોડા મુકામે તા. ૨૫-૨૬ જાન્યુઆરીના રોજ ભાલનળકાંઠા ખેડૂત મંડળનું એક ત્રિવાર્ષિક સંમેલન ભરાઈ ગયું. તળાવને કિનારે એક ભવ્ય મંડપ ખડો કરવામાં આવ્યો હતો. તેના આંગણામાં ત્રિરંગી ઝંડો લહેરાતો હતો. ગામની શેરીએ શેરીએ સુંદર દરવાજા ઊભા કરવામાં આવ્યા હતા. દરેક ઘરની દીવાલો છાણ માટીથી લીંપાઈને સ્વચ્છ થઈ ગઈ હતી. તેની ઉપર ઠેર ઠેર સોનેરી સુવાક્યો, ગ્રામઉદ્યોગનાં કલાત્મક ચિત્રો, સંસ્કાર પ્રેરતા પવિત્ર પુરુષોનાં ચિત્રો વગેરે આલેખાઈ ગયાં હતાં. આગલા દિવસથી જ માનવ મહેરામણ ઊમટવા માંડ્યો હતો. સવારમાં ગ્રામસફાઈ કર્યા બાદ શણગારેલા ચૌદ બળદ જોડેલાં ગાડામાં પ્રમુખનું ભવ્ય સરઘસ નીકળ્યું હતું. જે ધ્વજવંદન કર્યા બાદ વીખરાયું હતું.
જાહેરસભા સમક્ષ પ્રવચન કરતાં પૂ. રવિશંકર મહારાજે જણાવ્યું હતું કે આપણે આટલા બધા ઘઉં અને ડાંગર પકવીએ છીએ છતાં મોઢા ઉપર તેજ નથી, દેવામાંથી મુક્ત નથી; આનું કારણ શોધવા અને તેનો ઉપાય કરવા આપણે બધા ભેગા થયા છીએ. આપણે મહેનત બહુ કરીએ છીએ પણ તેમાં જ્ઞાન નથી હોતું એટલે વેઠ લાગે છે. ક્રિયા સિવાયનું જ્ઞાન માણસને રાક્ષસ બનાવી દે છે. ગાંધીજી કહેતા : ભણો ખરા પણ માત્ર ચોપડીમાંથી જ્ઞાન ન મેળવશો. કામથી જ્ઞાન મેળવજો.' ચોપડીમાં ચિત્ર જોઈ ખેતરના છોડને ઓળખો તે જ્ઞાન ન કહેવાય, પણ એને ઉત્પન્ન કેવી રીતે કરવો, ઉત્પાદન કેવી રીતે વધારવું, તે પ્રત્યક્ષ કરી બતાવવું તે જ ખરું જ્ઞાન. એ રીતે
:
સાધુતાની પગદંડી
૧૧૦