________________
ઓળો અને પોંક ખાવાની મઝા પડી. ગામે ખૂબ સેવા કરી. તેમાં કાળુ પટેલનો મુખ્ય હિસ્સો હતો. વચ્ચે એક દિવસ કમાલપુર અને વખતપુર જઈ આવ્યા. અહીંથી દોઢ માઈલ દૂર ભાદર નદી છે, તેમાં પાણી થોડું છે ત્યાં બધાં સ્નાન કરવા જતાં. પાણીનો અહીં બહુ ત્રાસ છે. પણ જલસહાયક સમિતિ તરફથી વિશાળ તળાવ ખોદાયેલું છે. વસ્તી ૭૦૦. મુખ્ય આગેવાન : કાળુભાઈ અમુભાઈ, ભગવાનભાઈ હરજીભાઈ, તાલુકદાર કુમારશ્રી જોરાવરસિંહજી * ૫-૨-૪૮ : અડવાળ
ધોળીથી સવારના નીકળી અડવાળ આવ્યા. અંતર ચાર માઈલ હશે. બપોરે તાલુકદારો અને ખેડૂતોની સભા થઈ. અહીં પગી લોકોની ઠીક ઠીક વસ્તી છે. એક પગી કે જે ખેડૂતો માટે હિંમતભેર બોલી શકતો હતો તેમને દરબારોએ અરજી કરી ગૂંડા ઍકટમાં પકડાવ્યો છે. ભાગ કાયદેસર ત્રીજો હોવા છતાં પાંચ દુ લે છે. છતાંય ખેડૂતોને નોટિસો આપી છે. વસ્તી ૩૦૦૦. ગરાસિયા લોકોની મુખ્ય વસ્તી છે. * તા. ૬-૨-૪૮ : ઝાંઝરકા
અડવાળથી પ્રવાસ કરી ઝાંઝરકા આવ્યા. અંતર ત્રણ માઈલ હશે. અહીં હરિજન કોમની સૌથી મોટી ધર્મ સંસ્થા છે. તેને જગ્યા કહે છે. તેમાં મંદિર છે, સમાધિ છે. મહંત લાલદાસ સારી સેવા બજાવે છે. તેમને મળ્યા હતા. વસ્તી ૯૦૦ * તા. ૭-૨-૪૮ : કંથારિયા
ઝાંઝરકાથી વનાળા થઈને કંથારિયા આવ્યા. ઉતારો ઉપાશ્રયમાં રાખ્યો. અહીં બે દિવસ રોકાયા એક દિવસ હરિજનવાસમાં પ્રવચન રાખ્યું હતું. બન્ને દિવસ રાત્રી સભા સારી થઈ હતી. અહીંના કાર્યકર હરિશંકર વિદ્યાર્થી છે. તેમણે એક આશ્રમ પણ બનાવ્યો છે. અહીં નિશાળ છે પણ હરિજનોના બાળકોને એનો લાભ મળતો નથી. વસ્તી ૨૦૦૦, સૌથી વધારે વસ્તી હરિજનોની છે ! અહીંથી વઢવાણ જિલ્લો શરૂ થાય છે.
સૌરાષ્ટ્રની વિહારયાત્રા
૬૧
