________________
કરવાની તથા દારૂ ન પીવાની પ્રતિજ્ઞા લઈ મુનિશ્રીના શરણે આવ્યાની વાત ખાસ નોંધને પાત્ર છે. "તમે મને કયાંથી ઓળખો?” તેવો પ્રશ્ન મુનિશ્રીએ કરતાં વાહણ” પગીએ જવાબ આપ્યો: "તમોને? તમોને કોણ ના ઓળખે? ધોમ ધખતો તાપ અને ભાલના સૂકા પ્રદેશમાં ઉઘાડે પગે જે અમારે માટે ફરે તેને અમે ન ઓળખીએ? થોડા દિવસ પર ખબર મળી કે આપ આંય લીંબડીમાં પધારવાના છો અને કાલે ચાલ્યા જવાના છો એટલે દોડતા આવ્યા છીએ.”
સમાજસેવા મારફત આત્મસાધના એક જૈન મુનિ કેવી રીતે કરી શકે તેનો અહીં સચોટ જવાબ છે. તીર્થંકર દેવોના ભકિત કાવ્યમાં તીર્થકરોના ગુણધર્મોના વર્ણનમાં તેમના વિશે કહે છે કે તેઓ "મુત્તાણું મોયગાણ” એટલે "જે પોતે મુકિતને પામ્યા છે અને બીજાને પણ મુક્તિના માર્ગે વાળે છે." બીજાને મુક્તિના માર્ગે વાળનાર તીર્થકર દેવ પણ સમાજ સેવક જ હતા ને?
દશવૈકાલિક સૂત્રમાં એક વાત આવે છે કે પ્રભુ મહાવીરને કોઈએ પ્રશ્ન પૂછયો કે ભગવાન, અમે કેવી રીતે કરીએ, ફરીએ, બોલીએ, બેસીએ, સુઈએ અને ખાઈએ તો અમોને પાપ ન લાગે? ભગવાને જવાબ આપ્યો :
"જય ચરે જયં ચિઢે, જય માસે જય ઝએ,
જય ભુજતો ભાસંતો પાવ કમ્મ ન બંધઈ.” અર્થાત્ "તમો વિવેકપૂર્વક હરો ફરો, બોલો બેસો, સુવો અને ખાઓ તો તમોને પાપનું બંધન થશે નહિ." ભગવાનના આ ટૂંકા જવાબમાં જૈન ધર્મનો સાર આવે છે. "વિવેકપૂર્વકની ચર્યા તે સમ્ય જીવનની ચાવી છે. તેમાં તપ, જપ, સાધના અને ભકિત - તમામનો સમાવેશ થઈ જાય છે. મુનિશ્રીનું સારુંયે જીવન આવી વિવેકપૂર્વકની ચર્યાથી પરિપૂર્ણ હતું અને તેથી તેમના કોઈપણ વિચાર કે કાર્યમાં વિષમતા નહોતી. જૈન અનેકાન્ત અને સ્યાદ્વાદનું ખરું રહસ્ય તેમણે પકડ્યું હતું.
આવા એક ક્રાંતિકારી સમાજસેવક સંતની પદયાત્રાની આ નોંધ આપણને સર્વને હિતકારી થઈ પડે તેમાં શું શંકા છે?
ત્રંબકલાલ ઉ. મહેતા
તા. ૫-૩-૯૪ 'સિદ્ધાર્થ”, ૩, દાદા રોકડનાથ સો., નારાયણનગર, પાલડી, અમદાવાદ-૩૮૦ ૦૦૭.
