________________
હતું. દાસ સાથે તેમણે વાતચીત કરેલી ત્યારે દાસે ૧૦૦૦-૧૨૦૦ની વાત કરેલી. પણ આંકડો અંદાજ ૧૬૨૫ નો થયો. કશા જ સંકોચ વિના તેમણે તે પૂરો કર્યો છે. નામની કશી જ ધમાલ વિના કે 'હાહોકાર’કર્યા વિના ચૂપરીતે એક અપરિચિત મનુષ્ય આ રીતે તૈયાર થાય એને એક સુચિહ્ન ગણી શકાય. કીર્તિ વાંચ્છુ ધનિકથી ચેતવું જોઈએ. પણ ચૂપચાપ કાર્યકરતા ધનિકની કદર તેટલા પૂરતી કરવી જ જોઈએ. ધન અનીતિજન્ય હોય, તો તેને પુણ્ય નહિ કહી શકાય. તે વાત તો છે જ. પણ સમાજની ઘરેડમાં પડેલો છતાં કીર્તિનો ખાસ લાલચુ નહિ અને પાપથી ડરનારો એવો ધનિક અનીતિમાં રચ્યાપચ્યા રહેલા કીર્તિના ખાસ લાલચુ ધનિક કરતાં ઊંચે સ્થાન છે, એટલું તો આપણે કહેવું જ રહ્યું.
રસોડાખર્ચ જમનાર પાસેથી જ મળે એ પ્રથા ઈચ્છનીય છે. પરંતુ તેનો અમલ સર્વસ્થળે શકય નથી. એમ માનીને પણ આજે ચાલતી ઘરેડમાં હજી આપણે સુધારો વધુ પ્રમાણમાં કરવો ઘટે છે. તેવો અમલ જ્યાં લગી ન થાય ત્યાં લગી પણ સ્વેચ્છાએ પ્રેરાતો માણસ સમાજને ચરણે સાધન ધરવા તૈયાર થતો હોય તો તે વાતને હું ક્ષમ્ય ગણું છું. આ કિસ્સામાં તો જમનાર પાસેથી લેવા જેટલી જ સિદ્ધાંત જાળવણીનો મને સંતોષ મળ્યો છે. એટલું અવશ્ય કે આ જાળવણીનો યશ મને નથી, બીજાને છે.
દુર્લભજી ખેતાણી
દુર્લભજી ખેતાણી વિરમગામ આવી ગયા. થોડા દહાડા રહ્યા, પણ તે દરમ્યાન વિરમગામને એમણે સ્નેહરસ ચટકાં પાયાં અને પોતે પીધાં; તેમના જાપાનના અનુભવોના કથન પરથી દરેક વેપારી જો આ ષ્ટિ ધરાવે તો દેશની સુંદર સેવા થાય, એમ કહેવું પડે છે.
વિરમગામને પં. દરબારીલાલજી અને બીજા અનેકનો ઓછો વધતો લાભ મળ્યો તેમાં ચંચળબેન (રવિશંકર મહારાજનાં વીરબેન) અને ભાઈ દુર્લભજી ખેતાણીનો પણ સમાવેશ થાય છે.
૩૮
સાધુતાની પગદંડી : ખંડ બીજો હવે પછી ૧૯૪૭ ની વિહારયાત્રાની ડાયરી આપવામાં આવી છે.
સાધુતાની પગદંડી
