________________
અગાઉ જોયેલી આ ગંદી પોળમાં આવી સફાઈ નમૂનેદાર હતી. પંડયા ફળીએ તો પ્રથમ ઈનામ લીધું હતું. તેની જહેમત અપાર હતી. ચીમનભાઈવાળો લત્તો સુંદર શબ્દો અને લલિતકળાથી ચમકતો હતો. લુહારકોઢનાં પૂજારા બાળકોએ પણ ઝાડુ, તબકડાં વગેરેને મૂકયાં હતાં. આમ સફાઈ, સુંદરતા અને સંસ્કારિતાનો સંગમ આગંતુક તથા ગ્રામવાસી અનેક ભાઈબેનોએ જોયો.
વિહાર વેળાએ ઝાડુની સલામી આપી. હાથમાં ઝાડુ લઈને બહેનો, યુવકો, બંધુઓ નીકળે, ભંગીભાઈ પણ સાથે સામેલ હોય અને અનેક ભાઈબહેનોનાં પ્રેરક વચનો ગીતો હોય, આ દશ્ય ખરે જ મને ભીંજવતું હતું.
સેંકડો ભાઈઓ બહેનો જિનથી છેલ્લે છેલ્લે છૂટાં પડ્યાં. છૂટાં પડતી વખતે પ્રથકુ પૃથક્ ઉદ્દેશીને થોડું કહેવાયું. નયનો અશ્રુ સારે એવું એ કરુણ ચિત્ર હતું. પણ અમે તો વારંવાર ટેવાયેલા એટલે આંખો પાણી પણ ભાગ્યે જ સારે, છતાં વિહારવેળાએ આંસુ પડયાં કે પડશે એવું વિરમગામમાં બની ગયું હતું.
બંડના સરોદો હતા; આવું સરઘસ મારા જેવાને શોભે? પણ બંડના વગાડનારા જે ભાવવાળા હતા અને ઝાડુ, પાવડાનું પ્રદર્શન હતું, તેથી સમાધાન મેળવ્યું. વિરમગામે ખરે જ ઝાડુની મહત્તા વધારી મૂકી.
વિહાર વેળાએ મેં જરા દોટ મૂકી, તાપણ થોડાંઓ તો સાથે જ ચાલ્યાં. ઘાકડી બપોર ગાળ્યા. સભા થઈ. ગોવિંદભાઇના પ્રયત્ન ઘણા લોકોએ 'ચા' વગેરેની પ્રતિજ્ઞા લીધી, ધાકડીથી વિહાર કરી વઘાડા ગયા. વાડામાં તો માંડલથી લીલચંદભાઈ આવી ચૂકયા હતા. રાત્રે સભા થઈ. હરિજનો સાથે ગોવિંદભાઈ તથા આપણું મંડળ બેઠું અને પ્રથમ તો ચણભણ શરૂ થઈ, પણ પછી શાંત વાતાવરણ થઈ ગયું. અહીં પણ વાતાવરણ ઠીક જામ્યું હતું.
તળપદા(લોકપાલ પટેલ) બહેન મોંઘીબેન સાથે હતાં. ગોવિંદભાઈને શિરે તો માંડલ લગી પહોંચાડવાની જવાબદારી હતી. હરિજન આલાભાઈ ધાકડીથી છૂટા પડ્યા. મહાદેવ પાસેની જગ્યામાં પણ વિરમગામવાસી સાથે જ જમ્યાં, ઘાકડીથી પાછાં ફરનાર પૈકી કેટલાંકે તો ઉચ્ચકોટિની પ્રતિજ્ઞા લીધી હતી. જેમાં બ્રહ્મચર્યનો પણ સમાવશ હતો.
માંડલમાં ચાર દિન માંડલમાં પ્રભાતે પહોંચ્યા તે પહેલાં તો મીજબાનબેનોનું મંડળ અગાઉથી પહોચેલું, તે સામે જ આવી ગયું હતું. જેમાં મીરાંબેન, ચંચળબેન, મણિબેન, વનિતાબેન વગેરેનો વિરમગામમાં ચાતુર્માસ
૩૧