Page Text
________________
મેં જે કંઈ વિચાર્યું છે, વાંચ્યું છે તેનાથી હિન્દનો અને તે દ્વારા આખી દુનિયાને સુખી થવાનો રસ્તો એ સમાજવાદમાં છે. હું છેલ્લાં નવ-દસ વરસથી તેનો એક નાનો સરખો પ્રયોગ પણ કરી રહ્યો છું. ભારતવર્ષના ઋષિમુનિઓએ જે ધર્મનું ખેડાણ કર્યું છે, અનેક વૈજ્ઞાનિક શોધો કરી છે તેનાથી પ્રાણીમાત્રને ભરપૂર સુખ મળે તે જોવાનો તેમનો આશય હતો. કોઈ તમને પૂછે કે તમે કોણ છો? જો તમે એક્લા વ્યક્તિ તરીકે જીવી શકતા ન હો તો સમાજવાદી છો એમ કહેવું જ પડશે. જીવનમાં બે જ વાદ છે. સમાજવાદ અને વ્યકિતવાદ, ત્રીજો વાદ હોઈ ન શકે. વ્યકિતવાદમાં ગમે તેની તફડંચી કરીને જીવવાનું હોય છે. જેને ચોર કહી શકાય. સમાજવાદમાં માણસ બીજાને માટે જીવે. પોતે જીવે બીજાને જિવાડ, કડી,મધમાખી જુઓ અને કાગડા જુઓ. બધે જ સમાજવાદ ભર્યો છે. કાગડાને ખાજ મળે છે, ત્યારે કૌ ક કરીને બીજાને બોલાવે છે. એ માને છે કે જો હું એકલો ખાઈ જઈશ, તો બીજાને ચેપ લાગશે અને તો જીવન કેમ જીવી શકાય !
હું ચોક્કસ માનું છું કે પ્રદેશ અને દેશની પરિસ્થિતિ જુદી હોય છે એટલે દરેકને અનુકૂળ સમાજવાદ હોય. બધાનો એક સરખો ન હોય. પણ દુઃખની વાત એ હોય છે કે આપણે બધે જ એક સરખો સમાજવાદ કરવા માંગીએ છીએ. માનવી એકલાથી ઉત્પન્ન નથી થયો ફળ, ફૂલ, અનાજ સમાજમાંથી લીધાં છે. સમાજની સહાયથી તું જીવે છે. માણસને પૂછીએ કે તને પાંચ માણસ ચાહતાં હોય તે ગમ કે પચાસ માણસ ચાતાં હોય તે ગમે? પૈસાથી જીવે તો ગમ કે સમાજવાદથી ૪ ના ગમે? માણસ પહેલાં વસ્ત્ર પહેરતો નહોતો. લગ્ન જીવન જેવું કંઈ ન હતું. ભટકતાં, કૂતરાં જેમ જીવન જીવતા. પણ ધીરે ધીરે સમજતો ગયો. સુધારો થતો ગયો તેમ તેમ તે સમાજની સાથે જીવન જીવતો થતો ગયો. માણસ જેમ વિકાસ પામતો જાય છે તેટલો તે સાંકડાપણાથી દૂર જઈ વિશાળતામાં જીવતો થાય છે. ઈશાવાશ્યમિદં સર્વમ્ આ વિવની અંદર એક એવું તત્ત્વ જેને ઈશ્વર કહે છે તેનાથી સભરભર્યુ છે. તેમાંથી જે લે છે તેને કંઈક આપવું જોઈએ. પડઘો જેમ સામું પ્રતિબિંબ પાડે છે તેમ સમાજને જે પ્રકારનું આપીએ છીએ, તે પ્રકારનું તેવું જ સામું મળે છે. જે વળતર આપ્યા સિવાય સમાજમાંથી લે છે તે પાપી છે, ચોર છે. આ વાત ઈશાવાશ્ય ઉપનિષદ દ્વારા સમજાવી. જે જેટલું ત્યાગે તેને તેથી વધુ મળે, ગાંધીજીનું દૃષ્ટાંત મોજૂદ છે. એક ઉપવાસ કરે તો આખો હિન્દ ચિંતા કરે. જે વ્યકિત સમાજને સામે રાખીને, જીવન જીવે છે તે જ સાચો સમાજવાદી છે. આજે તેમાં જે કંઈક ખામીઓ આવી છે. તેને દૂર કરીએ તો દુનિયાને અને કદાચ રશિયાને પણ માર્ગદર્શન આપી શકે. આ સૌરાષ્ટ્રની વિહારયાત્રા
૧૨૭
| SR No. | 008077 |
| Book Title | Sadhuta ni Pagdandi Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Patel |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1994 |
| Total Pages | 217 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Religion |
| File Size | 14 MB |