________________
અહીં આખો દિવસ પ્રવૃત્તિમાં જતો હતો. એક દિવસ મસ્જિદમાં મુસ્લિમ ભાઈઓની એક સભા રાખવામાં આવી હતી. તેઓની સમક્ષ બોલતાં કહ્યું, "કોમવાદે જે કર્યું છે તેમાંથી બોધપાઠ લઈ હવે આપણ આગેકૂચ કરવી જોઈએ અને માનવતાના પાયા ઉપર સંગઠન સાધી દેશના ઉત્થાનકામમાં લાગી જવું જોઈએ. જો મુસ્લિમ મૌલવીઓ અને હિંદુ સાધુસંતો આવા કાર્યમાં લાગી જાય તો જ ધર્મને નામે ફેલાયેલું ઝનૂન નીકળી શકે. મસ્જિદોમાં સાધુસંતો અને મંદિરોમાં મૌલવીઓ આવી એક બીજાના ધર્મનાં સાચાં તત્ત્વો સમજાવે અને સમજવાનો પ્રત્યન કરે તો સાંપ્રદાયિક્તાએ જે જુદાઈ ઊભી કરી છે તે નાશ પામે.”
ત્યાંથી પાંચાલનો પ્રદેશ શરૂ થાય છે. વહેલી સવારે અમે રાણપુરથી લોયા જવા નીકળ્યા. તા. ૭-૪-૪૮ : લોયા તા. ૮-૪-૪૮ : મોટા ભાડલા તા. ૯-૪-૪૮ : નોલી તા. ૧૦-૧૧-૪-૪૮ : ધાંધલપુર તા. ૧૨-૧૩-૧૪-૪-૪૮ : ચોટીલા તા. ૧૫-૪-૪૮ : મોલડી તા. ૧૬-૪-૪૮ : બામણબોર તા. ૧૭-૪-૪૮ : બેટી તા. ૧૮-૪-૪૮ : માલિયાસણ
* તા. ૧૯-૪-૪૮ થી ૨૭-૪-૪૮: રાજકોટ રાજકોટમાં તા. ૧૯થી ૨૭ સુધીના રોકાણ દરમ્યાન જુદા જુદા કાર્યક્રમો યોજાયા હતા. બે દિવસ મુખ્ય પ્રધાન ઢેબરભાઈના મુકામે રહ્યા હતા. ઢેબરભાઈની નમ્રતા ખૂબ જ વખાણવા જેવી હતી. પોતે ખૂબ શ્રમ કરે છે. મહારાજશ્રીને તેમણે કહ્યું : આપ ચોમાસું અહીં જ કરો મને ખૂબ આનંદ થશે. તમે કહેશો તે વ્યવસ્થા કરી આપીશ. બીજું પણ મકાન છે. અમે પણ ગાંધીજીના કામને વરેલા છીએ. આપ પણ એ જ કરો છો તો આપની હાજરીથી અમારું નૈતિક બળ વધશે. મહારાજશ્રીએ કહ્યું : 'આપને અગવડ પડે.”
સાધુતાની પગદંડી
