________________
स्वोपज्ञभाष्ययुतं
[गाथा आगमादिव्य- किं अस्थी अण्णे वी, ववहारा जेण जीतगहणं तु ? | वहारपञ्चकम् भण्णति चउरऽस्थऽण्णे, आगममादी इमे सुणसु ॥७॥
पंचविहो ववहारो, दुग्गइ-भवमूरएहि पण्णत्तो।
आगम सुय आणा धारणा य जीए य पंचमए ॥८॥ आगमव्यव
आगमओ क्वहारो, सुणह जहा धीरपुरिसपण्णत्तो। हारमेदप्रभेदाः
पञ्चक्खो य परोक्खो, सो विह दुविहो मुणेयवो ॥९॥ पञ्चक्खो वि य दुविहो, इंदियजो चेव नोयइंदियजो ।
इंदियपञ्चक्खो वि य, पंचसु विसएमु णायव्वो ॥१०॥ प्रत्यक्षपरोक्षयोर्लक्षणम्
जीवो अक्खो तं पति, जं वट्टइ तं तु होति पञ्चक्खं ।
परओ पुण अक्खस्सा, बट्टतं होइ पारोक्ख ॥११॥ 'अक्षपदस्य
'असु वावण'धाऊओ, अक्खो जीवो उ भण्णए णियमा । निरुक्तम्
जं वावयए भावे, णाणेणं तेण अक्खो त्ति ॥१२॥ 'अस भोयणम्मि' अहवा, सव्वद्दव्वाणि भोगमेतस्स ।
आगच्छंती जम्हा, पालेड़ य तेण अक्खो त्ति ॥१३॥ दर्शनान्तरी- केसिंचि इंदियाई, अक्खाई तदुवलद्धि पञ्चक्ख । यामिमतस्य
तं तु ण जुज्जति जम्हा, अग्गाहगमिदियं विसए ॥१४॥ प्रत्यक्षलक्षण
रूवादीविसयाणं, जीवो खलु इंदिएहि उवलभगो।
जम्हा मतम्मि जीवे, ण इंदिया उवलभे विसयं ॥१५॥ ७ अत्थी सन्ति इत्यर्थः, “ अत्थिस्त्यादिना” (सि० ८-४-१४८ ) इति सूत्रेण सर्वेष्वपि वचनेषु 'अत्थि 'रूपभवनात् । दीर्घत्वं तु"नीया लोवमभूया, य आणिया दीह-बिंदु-दुब्भावा । अत्थं गति तं चिय, जो तेसिं पुत्वमेवाऽऽसि ॥” इति वचनात् । एवमग्रेऽपि “वी, पासती, अक्खस्सा, आगच्छंती, अण्णत्था, सुणसू, वोच्छामी, सुत्तम्मी, कज्जस्सा" इत्यादिषु यत्र दीर्घत्वं "परवाइण, गोणसाइण" इत्यादिषु च यत्र ह्रस्वत्वं दृश्येत तत्रायमेव नियमो ज्ञेयः । चउरऽत्थऽण्णे चत्वारः सन्ति अन्ये इत्यर्थः ॥ ८ दुग्गइ-भवमूरपहिं दुर्गति-संसारभञ्जकैः तीर्थकरैः पूर्वर्षिभिवेत्यर्थः ॥ १५ मत्तम्मि मृते ॥
स्य खण्डनम्
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
