________________
Wada] Nihnavavāda
: 55: 48. Nanveka iti nisiddhah so'pi srute yadi srutam pramānam taval
Sutre sarvapradeśa bhaạitā jīvo na carama iti (2313) ]
Trans. 47-48. Just as the first portion is not jiva on account of its (quality of ) being pradesa, the last portion is also not jīva (for the same reason ). If it is said that the remaining portions are excluded from the (said ) cornmandment, but the last portion is not excluded, (The answer is this )- If the coinmandment is accepted as an authority (by you), that (the last portion ) is, also, in fact, excluded from the commandment by virtue of its being one. In the (said; commandment all the pradeśas (combined together ) have been stated as having jiva. Jiva does not, therefore, exist in the last portion alone (2342-2343).
____टीका-४७ इहान्त्यप्रदेशोऽपि न जीवः, प्रदेशत्वात् , यथा प्रथमादिप्रदेश इति । आह-नन्वागमबाधितेयं प्रतिज्ञा, यतःपूर्वोक्तालापकरूपे श्रूते शेषाः प्रथमादिप्रदेशा जीवत्वेन निषिद्धाः, न पुनरन्त्यप्रदेशः, तस्य तत्र जीवत्वानुज्ञानात् । अतःकथं प्रथमादिप्रदेशवदन्त्यस्य जीवत्वनिषेधं मन्यामहे ? इति ॥ ३४२
टीका-४८ ननु सोऽप्यन्त्यप्रदेश श्रुते जीवत्वेन निषिद्धः । कुतः ? । इत्याह-एक इति कृत्वा । तथाहि-तत्रेवेत्थमुक्तम्-“एगे भन्ते ! जीवपएसे जीवे त्ति वत्तव्यं सिया ?। नो इणढे समढे" इति । ततो यदि श्रुतं तव प्रमाणम् , ततोऽन्त्यप्रदेशस्यापि जीवत्वं नेष्टव्यम् , एकत्वात् , प्रथमाद्यन्यतर प्रदेशवत् । किञ्च, यदि श्रुतं हन्त ! प्रमाणीकरोषि, तदा सर्वेऽपि जीवप्रदेशाः परिपूर्णा जीवत्वेन श्रुते भणिताः, न त्वेक एव चरमप्रदेशः । तथा च तत्रैवाभिहितम्-"जम्हाणं कसिणे पडिपुग्ने लोगागासपएसतुल्ले जीवे त्ति वत्तव्यं सिया"। अतः श्रुतप्रामाण्यमिच्छता भवता नैक एवान्त्यप्रदेशो जीवत्वेनैष्टव्य इति ॥२३४३
D. C. Ācārya -Like the first portion, the last portion also has no jīvatva on account of its quality of being a pradeśa.
Tisyagupta :-But that does not go against the main śruta or commandment. Because, the śruta excludes pradeśas such as the first one etc. from having jīvatva, where as the last pradeśa
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org