________________
• 152:
Jinabhadra Gani's
[The fifth [यत् सामान्यविशेषौ विलक्षणौ तन्निवन्धनं यच्च । ज्ञानं यच्च विभिन्नौ सुदूरतोऽवग्रहाऽवायौ ॥१४९।२४४४॥ यच्च विशेषज्ञानं सामान्यज्ञानपूर्वकमवश्यम् । ततः सामान्य-विशेषज्ञाने नैकसमये ॥१५०॥२४४५॥ 149. Yat sāmānyu-visesau vilaksunau tannilyandlhunam yacca l
Jnānanı yacca vibhinau sudūratu’vagrahā’vāyau (2444) 150. Yacca višesa-jnānam sāmānya-jnānapūrvakamavasyam 1
Tatah samānya-visesa-jnanc naika samaye. (2445)]
Trans. 149-150. Since general (apprehension) and particular (apprehension) are mutually distinct, the respective cog. nitions, viz avagraha (or general cognition ) and avāya (or definite cognition ) are also widely different (from each other), and since, definite cognition certainly follows the general cognition, the two cognitions (could not take place ) simultaneously (2444-2445)
टीका-१४९-१५० “तो ति" तस्मात् सामान्यग्राहकं विशेषग्राहकं च ज्ञानं द्वे अपि नैकसमये नैककालं भवत इति द्वितीयगाथायां संबन्धः । कुतः? इत्याह -"जं सामण्णेत्यादि" यद् यस्मात् सामान्य-विशेषौ परस्परमतीवविभिन्नलक्षणौ भिन्नजातीयौ, अतः कथं तावेककालमेकज्ञाने प्रतिभासेते, एकत्वप्रसङ्गात् , सामान्यतत्स्वरूपवत् विशेषतत्स्वरूपवद् वा ?। माऽभूत् तत्प्रतिभासः, तथापि तज्ज्ञाने युगपद् भविष्यत इत्याह-यस्माच्च तनिवन्धनं सामान्यविशेषहेतुकं सर्वमपि ज्ञानं, तत् कथं तत्प्रतिभासमन्तरेणोत्पद्येत ? सामान्यविशेषज्ञानयोरेकत्वादेककालं ते भविष्यत इति चेत् । तदयुक्तम् । कुतः ? इत्याह-यस्माच सुदूर विभिनौ सामान्य-विशेषज्ञानरूपाववग्रहा-ऽवायौ, इति कथं समकालं भवतः ?। यद् यस्माचावश्यकं सामान्यग्राहकज्ञानपूर्वकमेव विशेषग्राहकं ज्ञानम् , “नानवगृहीतमीह्यते, नानीहितं निश्चीयते" इत्यादिवचनात् । अतः कथं तयोर्युगपत् सम्भवः ? इति ॥२४४४॥२४४५।। D. C.
Acārya :--Sámānya and visesa types of knowledge could
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
