________________
:44: Jinabhadra Gani's
The first [जीव इति सार्थकमिदं शुद्धत्वतो घटाभिधानमिव ।
येमार्थेन सदथं स जीवोऽथ मतिर्भवेत् ॥२७॥ (१५७५) अर्थो देह एच तस्य तद् नो पर्यायवचनभेदात् ।
ज्ञानादिगुणश्च यतो भणितो जीवो न देह इति ॥२८॥ (१५७६) Jiva iti sarthakam idam suddhatrato ghatābhidhānam iva i Yenarthena sadartham sa jivo'tha matir bhavat. x7 (1575) Artho doha eva tasya tad no paryāyavacanabhedāt Jihinadigunas ca yato bhanito jivo na ddha iti. 28 (1576)]
Trans --27-28. This word “jīva” is significant owing to its being suddha, as is the word ghata. That arthu (meaning) by means of which it is pregnant with a meaning is jiva. If you, however, think that the artha is only the body, that is not so, on account of a difference in synonymous words; for, jiva is said to have gunas such as knowledge, etc., and not that the body ( is so said ). (1575-1576).
टीका-जीव इत्येद् वचनं सार्थकमिति प्रतिज्ञा व्युत्पत्तिमत्त्वे सति शुद्धपदत्वात् , इह यद् व्युत्पत्तिमत्त्वे सति शुद्धपदं तदर्थवद् दृष्टम् , यथा घटादिकम् । तथा च जीवपदम् , तस्मात् सार्थकम् , यत्तु सार्थकं न मवति तत् व्युत्पत्तिमत् शुद्धपदं च न भवति, यथा डित्थादिकं खरविषाणादिकं च, न च तथा जीवपदम् , तस्मात् सार्थकम् । यद् व्युत्पत्तिमद् न भवति तच्छुद्धपदमपि सद् न सार्थकं, यथा डित्यादिपदम्, इति हेतोरनकान्तिकतापरिहारार्थ व्युत्पत्तिमत्व विशेषणं द्रष्टव्यम् । यदपि शुद्धपदं न भवति किन्तु सामासिकम् , तदपि व्युत्पत्तिमत्वे सत्यपि सार्थकं न भवति, यथा खरकिपाणादिकम् , इति शुद्धत्वविशेषणम् ।
अथ मन्यसे--देह एवास्य जीवपदस्याऽर्थः, न पुनरर्थान्तरम्; उर्फ च--" देह एवाऽयमनुप्रयुज्यमानो दृष्टः, यथैष जीवः, एनं न हिनस्ति" इति, अतो देह एवास्यार्थो युक्त इति । तदेतद् न। कुतः? इत्याह--देहजीवयोः पर्यायवचनभेदात्, यत्र हि पर्यायवचनभेदस्तत्रान्यत्वं दृष्टम् , यथा पटा-कानयोः । तत्र घट-फट-कम्म-कलशादयो घटस्य पर्यायाः, नमो
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org