________________
534
Jinabhadra Gani's [ The eleventh Evampi bhavéd mukto nibsukha-duḥkhatvam tu tadavasthami Tad no priya'-priyé yasmāt punye-tarakxite 1 474 ॥ ( 2022 ) ] Jřānā'nābādhatvato na sprišato vitarāga-dvéşasyai Tasya priyamapriyam vā muktasukham kaḥ prasango'tra? 11475.1
Trans.-474-475. Such being a mukta soul, it will have no happiness and misery. ( But ) it is not ( so ), as likes and dislikes, are produced from sinful or virtuous deeds. Moreover, likes and dislikes cannot affect a dispassionate person) owing to his ( high ) knowledge and irresistability. He enjoys natural and perfect happiness. So, what is the sense in asserting the negation of happiness ? ( 2022-2023 )
टीका-एवमुक्तप्रकारेण मुक्तो जीवो भवेदित्यकामैरप्यभ्युपगतमस्मामिा, तथा च सति जीवस्य कर्मवियोगलक्षणो मोक्षः, तत्र जीवसत्त्वं च सिद्धम् । यत्तु निःमुख-दुःखत्वं सिद्धस्य मया प्रेरितं तत् "मिया-ऽभिये अशरीरं न स्पृशतः" इति वचनात् तदवस्थमेव । अत्रोत्तरमाह-तदेतद् न, यस्मात् पुण्य-पापकर्मजनिते एव जीवानां पिया-ऽपिये सांसारिकसुख-दुःखे भवतः । ते च तं क्षीणनि शेषपुण्य-पापकर्माण सकलसंसारार्णवपारमा मुक्तात्मानं न स्पृशत इत्युत्तरगाथायां संवन्धः । न चैतावता तस्य निःमुख'स्वमिति स्वयमेव द्रष्टव्यम् । कतः ? इत्याह-"नाणेत्यादि" मानत्वे सत्य
नावाधरूपत्वादियः । यच तद् मुक्तस्य मुखं मुक्तमुखं स्वाभाविक 'निष्पतीकारं निरुपमं च । “मुत्तस्स परं सोक्खं जाणा-ऽणाबाहओ जहा मुणिणो" इत्यादिना मागेव साधितम्, तत् तस्य वीतराग-द्वेषस्य मुक्तात्मनो न पियं न पुण्यजनितं मुखं भण्यते, न चामियं न पापजनितं दुःख भण्यत्ते, किन्त्वेताभ्यां सर्वथा विलक्षणम्, अकर्मजनितत्वेन स्वामाविकत्वात्, निष्पतीकाररूपत्वात्, निरुपमत्वात्, अमविपावित्वाति ।।
अथ “को पसंगोऽत्य ति" " अक्षरीरं पिया-ऽपिये न स्पृशतः" इत्युक्ते कोऽत्र मुक्तात्मनि मुक्तसुखामावप्रसनः ?-न कधिदित्यर्थः, पुण्यपापजनितमिया-ऽपिययोरमावे तस्य सुतरामेव भावात् । तस्मात् "न ह वै सशरीरस्य." इत्यादिवेदपदैर्ययोत्तनीत्या जीव-कार्मणशरीरविरहलक्षणो मोक्षः, मुक्तावस्थस्य च जीवस्य सत्वम्, तथा, " अशरीरं मिया-ऽपिये न स्पृशतः" इत्यतोऽपि वचनात् पुण्य-पापक्षयसमुत्थं स्वामाविकम्, अमविपाति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org