________________
212: Jinabhadra (Fani's
[The first Thus, when the existence of the soul cannot be proved by any one of these five pramānas, each of which establishes the existence of an object, it automatically follows that it comes within the range of abhāva (uon-existence), the sixth pramāņa whose function is to prove non-existence.
Thus, the soul does not exist. This finishes the purvapakşa ( the view of the opponent ).
Now follows the refutation of the argument --- गोयम ! पञ्चक्खु चिय जीवो जं संसयाइविन्नाणं । पचक्वं च न सज्झं जह सुह-दुक्रवा सदेहम्मि ॥६॥ (१५५४) Qoyama 1 paccakkhu cciya jīvo jam sumsayāivimāņam i Pacoakkham ca nu sajjham jala suha-dukkhā sadè hammi, 6 (1951) [गोतम ! प्रत्यक्ष एव जीवो यत् संशयादिविज्ञानम् ।
प्रत्यक्षं च न साध्यं यथा सुख-दुःखे स्वदेहे ॥६॥ (१५५४)
Gautania i pratyaksa eva jīvo yut samśayāılivijñānam | Pratyakşam oh na sādhyaw yathā sukha dubkhè svadohd. 6 (1554)]
Refutation
Trans.-6. O Gautamal The soul is indeed pratyakşa to you also; for, ( your ) knowledge about it which consists of doubts etc., is itself the soul.-What is pratyaksa, should not be proved, e. g., weal and woe in one's body. (1554)
टीका-गौतम ! भवतोऽपि प्रत्यक्ष एवाऽयं जीवः, किमन्येन प्रमाणान्तरोपन्यासेन ? । कोऽयं जीवो मम प्रत्यक्षः ? इति चेत् । उच्यते-यदेतत् तवैव संशयादिविज्ञानं स्वसंवेदनसिद्धं हृदि स्फुरति स एव जीवः, संशयादिज्ञानस्यैव तदनन्यत्वेन जीवत्वात् । यच्च प्रत्यक्षं तद् न प्रमाणान्तरेण साध्यम् , तथा खशरीर एवात्मसंवेदनसिद्धाः सुख-दुःखादयः। प्रत्यक्षसिद्धमपि सग्राम-नगरं विश्वं शून्यवादिनं प्रति साध्यत एवेति चेत् । नैवम् , "निरालम्बनाः सर्वे प्रत्ययाः, प्रत्ययत्वात्, खमप्रत्त्ययव" इत्यादेस्तदु
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
