________________
प्राकृत व्याकरणे
३०९
(सूत्र) पिर्णिवह-णिरिणास-णिरिणज्ज-रोञ्च-चाः ।। १८५।। (वृत्ति) पिपेरेते पञ्चादेशा भवन्ति वा। णिवहइ। णिरिणासइ। णिरिणजइ।
रोञ्चइ। चइ। पक्षे पीसइ। (अनु.) पिष् (या धातू) ला (णिवह, णिरिणास, णिरिणज्ज, रोञ्च आणि च असे)
हे पाच आदेश विकल्पाने होतात. उदा. णिवहइ...चइ. (विकल्प-) पक्षी :- पीसइ.
(सूत्र) भषे(क्कः ।। १८६॥ (वृत्ति) भषेर्भुक्क इत्यादेशो वा भवति। भुक्कइ। भसइ। (अनु.) भष् (या धातू) ला भुक्क असा आदेश विकल्पाने होतो. उदा. भुक्कइ.
(विकल्पपक्षी :-) भसइ.
(सूत्र) कृष: कड्ढ-साअड्ढाञ्चाणच्छायञ्छाइञ्छाः ।। १८७।। (वृत्ति) कृषेरेते षडादेशा वा भवन्ति। कड्ढइ। साअड्ढइ। अञ्चइ। अणच्छइ।
अयञ्छइ। आइञ्छइ। पक्षे। करिसइ। (अनु.) कृष् (या धातू) ला (कड्ढ, साअड्ढ, अञ्च, अणच्छ, अयञ्छ आणि
आइञ्छ असे) हे सहा आदेश विकल्पाने होतात. उदा. कड्ढइ...आइञ्छइ. (विकल्प-) पक्षी :- करिसइ.
(सूत्र) असावक्खोडः ।। १८८।। (वृत्ति) असिविषयस्य कृषेरक्खोड इत्यादेशो भवति। अक्खोडेइ। असिं
कोशात्कर्षतीत्यर्थः। (अनु.) असि-विषयक कृष् (या धातू) ला अक्खोड असा आदेश होतो. उदा.
अक्खोडेइ (म्हणजे) म्यानातून तलवार काढतो असा अर्थ आहे.
(सूत्र) गवेषेढुण्ढुल्ल-ढण्ढोल-गमेस-घत्ताः ॥ १८९।। (वृत्ति) गवेषेरेते चत्वार आदेशा वा भवन्ति। ढुण्ढुल्लइ। ढण्ढोलइ। गमेसइ।
घत्तइ। गवेसइ।
