________________
[ ४४ ]
अर्थात् अनेक चेतन माने गये हैं ।
योगशास्त्र चेतनको जैन दर्शनकी तरहे देहप्रमाण अर्थात् मध्यमपरिमाणवाला नहीं मानता, और मध्वसम्प्रदायकी तरह प्रमाण भी नहीं मानता, किन्तु सांख्य, वैशेषिक, नैयायिक और शांकरवेदान्त की तरह वह उसको व्यापक मानता है ।
"
इसी प्रकार वह चेतनको जैनदर्शनकी तरह परिणामि१ " कृतार्थं प्रति नष्टमप्यनष्टं तदन्यसाधारणत्वात् " २-२२ यो. सू. । २. " असंख्येयभागादिषु जीवानाम् " । १५ । " प्रदेशसंहारविसर्गाभ्यां प्रदीपवत् " १६ - तत्त्वार्थसूत्र ०५ ।
३. देखो "उत्क्रान्तिगत्यागतीनाम्" । ब्रह्मसूत्र २-३-१८ पूर्ण भाष्य । तथा मिलान करो अभ्यंकरशाखी कृत मराठी शांकरभाष्य अनुवाद भा. ४ पृ. १५३ टिप्पण ४६ । ४. " निष्क्रियस्य तदसम्भवात् " सां. सू. १-४६. निष्क्रियस्य विभोः पुरुषस्य गत्यसम्भवात्-भाष्य विज्ञानभिक्षु | ५. विभवान्महाना काशस्तथा चात्मा । " ७-१-२२- वै. द. ६. देखो . सू. २-३ - २९० भाष्य ।
७. इसलिये कि योगशास्त्र आत्मस्त्ररूपके विषय में सांख्यसिद्धान्तानुसारी है ।
८. “ नित्यावस्थितान्यरूपाणि " ३ " उत्पादव्ययधौव्ययुक्तं सत्"। २६ । “तद्भावाव्ययं नित्यम्” ३० | तत्त्वार्थसूत्र श्र० ५ भाष्य सहित