________________
( ૧૭ ) ગુરૂ હરિભદ્રજીએ આગમચથી સચવેલી આપદા આજે આપણા પર ખરેખર આવી પડી છે, માટે હવે કદાચ અહીં જ આપણું મૃત્યુ થાય તો પણ તેથી ડરવું નહીં; એમ વિચારી તેઓએ તે જિનપ્રતિમાના ચિત્રપર ખડીથી ત્રણ લીટીઓની જનેર કરીને તેને બૈદ્ધપ્રતિમા બનાવી; અને તેપર પગ મુકીને ઉપર ચડી ગયા, તે વાત ગુપત રહેલા માણસે બૈદ્ધાચાર્યને જણાવવાથી તુરત તે હંસ અને પરમહંસ એમ બન્નેને પોતાના સુભા મારફતે વધ કરાવ્યા. અનુક્રમે તે વાતની હરિભદ્રસરિઝને ખબર પડવાથી તે બોદ્ધાપર ધ લાવીને એક તેમની ઉષ્ણ કડા તયાર કરાવી; અને તેમાં તે બૌદ્ધાચાર્યને તેના દસે ગુમાળીશ શિષ્યો સહિત હેમવા માટે તેમણે પિતાની મંત્રશક્તિથી આકર્ષિને આકાશમાં સ્થિર કર્યો; એટલામાં તે વાતની તેમના ગુરૂજીને ખબર પડવાથી તેમણે હરિભદ્રજીને શાંત કરવા માટે ત્યાં આવી ઉપદેશ કયો; અને તેથી હરિભદ્રજીએ તે સર્વે બધ્ધોને મુક્ત કર્યો. પછી તે બધો પણ તેમની ક્ષમા માગી પિતાને સ્થાનકે ગયા. હરિભદ્રસૂરિજીએ પણ તે પાપની શુદ્ધિ માટે અનેકાંત જયપતાકા, શિધ્વહિતા નામની આવશ્યક ટીકા, ઉપદેશપદ, લલિતવિસ્તરા નામની ચિત્યવંદનવૃત્તિ, જંદીપ સંગ્રહણી, જ્ઞાનપંચક વિવરણ, દર્શનસતતિકા, દશવૈકાલિકવૃત્તિ, દીક્ષાવિધિપંચાસક, ધર્મબિંદુ, જ્ઞાનચિત્રિકા, પંચાસક, મુનિ પતિચરિત્ર, લગ્નકુંડળિકા, વેદબાહ્યતાનિરાકરણ, શ્રાવકધર્મ વિધિપચાસક, સમરાદિયચરિત્ર, ગબિંદુપ્રકર
વૃત્તિ, ગદષ્ટિસમુચ્ચય, દર્શનસમુચ્ચય, પંચસૂત્રવૃત્તિ, પંચવસ્તુકત્તિ, અષ્ટક, ડિશક ઈત્યાદિક સર્વે મળીને ચૌદસે ગુમાળીશ ગ્રંથો બનાવ્યા કહેવાય છે. પિતાના ઉત્તમ શિના વિરહથી તેમણે પિતાના દરેક ગ્રંથને છેડે પિતાની કૃતિની નિશાની દાખલ ‘વિરહ શબ્દ મેલેલો છે, અને તેથી તે “વિરહાવાળા, ગ્રે તેમની કૃતિ સુચવે છે; તેમ તેમણે પિતાની પ્રતિબોધક સાવા યાકિની મહત્તરાનું નામ પણ દરેક ગ્રંથને છે. તેમના ધર્મપુત્ર તરિકે તેમણે સૂચવ્યું છે. ગચ્છોત્પત્તિ પ્રકરણમાં કહ્યું છે કે, આ ચૌદસો ગુમાળીશ ગ્રંથના કર્તા હરિભદ્રસુરિજીનું સ્વર્ગગમન, વિક્રમ સંવત ૫૩૫માં મતાંતરે ૫૮૫ માં થયું છે.