________________
( ૧ )
રચી
રાજા તેને એકમાડ સાનામેાહેર દેવા લાગ્યો. કેટલાક દિવસા ગયા બાદ મંત્રીએ રાજાને કહ્યું કે, આપ હમેશાં તેને શામાટે સાનામેાહારા આપે ? ત્યારે રાજાએ કહ્યુ કે, હું તો ફક્ત તમાએ તેના કાવ્યની પ્રશંસા કરી તે ઉપરથી તેને દ્રવ્ય આપું છું. ત્યારે મંત્રીએ કહ્યું કે, તે બ્રાહ્મણુ કૈં હમેશાં નવાં કાવ્યા નથી લાવતા; તે જે કાવ્યા કહે છે તે તે નાની છેકરીઓ પણ જાણે છે; હું તેની ખાતરી આપને આવતી કાલે કરાવી આપીશ. તે મંત્રીને સાત પુત્રીઓ હતી; તે અનુક્રમે એક,એ એમ સાત વખત કાઇએ મેલેલાં કાવ્યાને યાદ રાખી શકતી હતી. ખીજે દિવસે મંત્રીએ ગુપ્ત રીતે પડદાની અંદર પોતાની તે સાતે પુત્રીઓને રાજસભામાં બેસાડી; હંમેશ મુજબ વરસૂચિ જ્યારે પાતાનાં કાવ્યા ખેલી રહ્યા, ત્યારે અનુક્રમે તે સાતે ખાળા પણ તે કાવ્યાને એલી ગઇ; તેથી રાજાએ ગુસ્સે થને તે વચને દાન આપવું બંધ કર્યું. પછી તે વચિએ ગગા કિનારે જઇ એક યંત્ર ગાજ્યું; તેમાં રાત્રિએ હંમેશાં સાનામાહારેાની એક થેલી ગાઢવી રાખે; તથા સવારમાં લાંકાને આશ્ચર્ય પમાડવા માટે ગંગાની સ્તુતિ કરી, પગથી તે યંત્ર ખાવીને થેલી કહાડે, અને લોકોને કહે કે, મારી સ્તુતિથી ગંગાજી મને ખુશી થઈને સાનામાહારા આપે છે. એક હાડા રાજાને તે બાબતની ખબર પડવાથી તેણે મંત્રીને તે વાત કહી; ત્યારે મંત્રીએ તપાસ કરીને તે વચિની કપટક્રિયા શેાધી કહાડી, અને પ્રભાતે રાજાને ખાતરી કરાવી આપી કે, આ વરચિ બ્રાહ્મણ એક મોટા હગ છે. હવે આ બનાવથી વરરુચિને ઘણું દુ:ખ થયું, તેથી તે શકડાળ મંત્રીને મારવાના ઉપાય શેાધવા લાગ્યા. એટલા મંત્રીના પુત્ર શ્રીયકના લગ્નના પ્રસંગ આવ્યા, ત્યારે શકડાળ મંત્રીએ તે પ્રસંગે રાજાને ભેટ આપવા માટે કેટલાંક હથિયારે પાતાને ઘેર તૈયાર કરાવવા માંડ્યાં; તેની વરુચિને ખબર પડવાથી લાગ આવ્યો ાણીને, તેણે શહેરના કેટલાક બાળક છે.કરાંઓને એકડાં કરી, તેમને કંઇક ખાવાનું આપી એવુ મેાલવાનું શિખાવ્યું કે, રાન્ન જાણતા નથી કે, તેને મારીને શકડાલ મત્રી શ્રીયકને ચૈતપ બેસાડવાના છે, પછી તે બાળકો તો શેરીએ શેરીએ અને ચાટે ચાટે તે વાકય ઠાલવા લાગ્યા. એક દિવસે રાજાએ પણ તે સાંભળ્યાથી તેણે વિચાર્યું ક, ખાળવાણી જાડી હોય નહીં, એમ વિચારી તેણે પોતાના ગુપ્ત માણસા મારફતે મંત્રીના ઘરની તપાસ કરાવી તે જણાયું કે, ત્યાં હથિયારે તૈયાર થાય છે. પછી