________________
( ૧૦ ) તપ જેણુએ કે હેય, જેની આંખોમાંથી આંસુઓ પડતાં હોય, તેવી રાજકુમારી સુપડાના ખુણામાં રહેલા અડદના બાકળા જે ભાવથી આપે, તેજ મારે લેવા; એવી રીતની ભિક્ષા માગતાં લગભગ પણ છે મહિના વીતી ગયા, પરંતુ ઉપરના નિયમ મુજબ ભિક્ષા નહીં મળવાથી તેટલા દિવસના તેમને ઉપવાસ થયા. હવે તે વખતે કશાંબી નગરીના સતાનિક નામના રાજાએ દધિવાહન રાજાની ચંપા નામની નગરી પર હલ્લો કર્યા, ત્યારે દધિવાહન રાજાની હાર થવાથી ત્યાંથી નાસી ગયે; પરંતુ તેની ચંદના નામની પુત્રીને સતાનિક રાજાના એક સુભટે પકડી લીધી, તથા તેને કાશબીમાં લાવીને એક વેશ્યાને ત્યાં વેચી. તે વેશ્યા પાસેથી ધનાવહ નામના એક જૈન ધમ શાહુકારે તેણીને ખરીદ કરી, તથા પોતાની પુત્રી તરીકે રાખી. પરંતુ તે શેઠની સ્ત્રીને એવી શંકા થઈક, રખેને શેઠ આ ચંદનાને સ્ત્રી તરીકે સ્વીકાર કરીને મારે તિરસ્કાર કરશે, એમ વિચારી શેઠ જ્યારે કોઈક કારણસર બહાર ગામ ગયા હતા ત્યારે તે દુષ્ટ સ્ત્રીએ બિચારી ચંદનાનું મસ્તક મુંડાવી, પગમાં બેડી પહેરાવીને તેણીને એક ઓરડામાં પુરી મુકી. એથે દિવસે શેઠ જ્યારે બહાર ગામથી ઘેર આવ્યા, ત્યારે ચંદનાને ઘરમાં ન જોવાથી તેણે તેણીની તપાસ કરી તો છેવટે પાડોશી તરફથી ઉપલી હકીક્ત માલુમ પડી. ત્યારે શેઠે તે ઓરડાનું તાળું બેલીને ત્રણ દિવસની ભુખી ચંદનાને બહાર કહાડી, તથા તેને ખાવા માટે એક સુપડામાં ઘોડામાટે રાંધેલા અડદના બાકળા આપીને પછી પોતે બેડીઓ તોડવા માટે લુહારને બોલાવવા ગયો, એટલામાં મહાવીર પ્રભુ પણ ભિક્ષા માટે ભમતા થકા ત્યાં આવી લાગ્યા. પ્રભુને જોઈને ચંદનાએ પણ ભાવથી તે બાકળા લેવા માટે પ્રભુને વિનંતિ કરી; ત્યારે પ્રભુએ વિચાર્યું કે મારે નિયમો સંપૂર્ણ થયેલ જણાય છે, પરંતુ તેમાં એક બાબત હજુ અધુરી છે, તે એકે, તેણીની આંખોમાંથી હજી આંસુ પડતાં નથી; એમવિચારી પ્રભુ તો તે બાકળા લીધા વિના જ ત્યાંથી પાછા ફરવા લાગ્યા, તે જોઈ ચંદનબાળાએ વિચાર્યું કે, અહો! હું કેવી નિર્ભગિણી છું કે, પ્રભુ પણ મારા હાથનું અન્નદાન લેતા નથી; એમ વિચાર કરતાં તેણીની આંખોમાંથી અશ્રુ પડવાં લાગ્યાં: ત્યારે પ્રભુએ પણ પિતાનો નિયમ સંપૂર્ણ થયેલ જાણું તે બાકળા તેણીની પાસેથી ગ્રહણ કર્યા. આ ચંદનબાળા પ્રભુના પરિવારમાં પહેલી સાધવી થયેલી છે. એવી રીતે ભગવાને બાર વર્ષ સુધી જુદા જુદા પ્રકારનું તપ કરી ચાર હજાર એકસને પાર્સઠ દિવસના ઉપવાસ કર્યા અને ત્રણસો પચાસ દિવસ ફક્ત આહાર કર્યો. એવી રીતે બાર વર્ષો સુધી તપ કર્યા બાદ તેરમે વર્ષે વૈશાક શુદ દશમને દિવસે