________________
त्रिलोकसारे
त्रिभुजभूमिः । रज्जुदुगेत्यादिना त्रैराशिकफलमानीय ४ तत्र समच्छिन्नत्रिदल ई न्यूने १ उपरितनांतः सूच्युदयः तदुदये है समच्छिन्नदलोदये अपनीते अवशिष्टे ४ उपरितनबहिः सूच्युत्सेधः। तदुपरितनव्यासं १७ समच्छिन्नत्रिरज्ज्वा ॐ मपनीय अवशिष्ट 3 अर्धिते : तद्वहिः सूचीभूमिः । पुनरपि तव्यासे १७ एकसमच्छिन्नरज्जु : मपनीय अवशिष्टे १२ अर्धिते ६ उपरितनत्रिभुजभूमिः । एतदुपरितनव्यासे १५ एकरज्जु ॐ मपनीय अव. शिष्टे 6 अर्धिते । अग्रसूचीभूमिः । मुखभूमिजोगदलेत्यादिना अधउपतनबहिः सूचीक्षेत्रफल पद पर मानीय तत् तयोरंतः क्षेत्रफले भुजकोटिवधेत्यादिना आनीते ३३ अष्टाविंशत्या समच्छिन्ने प प स्फेटयित्वा एकक्षेत्रस्यैतावति ? २४ द्वयोः किनिति-संपात्यापवर्तिते ।। २४ अधस्तनोपरितनबहिःसूच्यतः क्षेत्रफलं भवति । इतरेषां क्षेत्राणां फलं मुखभूमी जोगदलेत्यादिनानीय चतुर्भिः समानछेदं कृत्वा परस्परं मेलयित्वा भक्ते दशरज्जवः मध्यसप्तरज्जवः तत्पावष्टिदलानां चतूरज्जवः । एवं सर्वेषां मेलने पिनष्टि क्षेत्रफलं २१ भवति ॥ १२० ॥ __ अतो लोकस्य पूर्वापरेण दक्षिणोत्तरेण च परिधिं दर्शयन्नाह;पुवावरेण परिही उगुदालं साहियं तु रज्जूणं । दक्खिणउत्तरदो पुण बादालं होति रज्जूणं ॥ १२१ ॥ पूर्वापरेण परिधिः एकोनचत्वारिंशत् साधिकं तु रज्जूनाम् । दक्षिणोत्तरतः पुनः द्वाचत्वारिंशत् भवंति रज्जूनाम् ॥ १२१ ॥
पुव्वा । पूर्वापरेण परिधिः एकोनचत्वारिंशत् ३९ साधिका २१ रज्जूनां, दक्षिणोत्तरतः पुनचत्वारिंशद्भवंति रज्जनाम् ॥ १२१ ॥
साधिकत्वं कथमिति चेदाह;भुजकोडिकदिसमासो कण्णकदी होदि वग्गरासिस्स । गुणयारभागहारा वग्गाणि हवंति णियमेण ॥ १२२॥
