________________
૬૦
સ્વયંની બુદ્ધિથી જ જ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય છે. તો મૂર્તિથી પણ જ્ઞાન પ્રાપ્ત થઈ શકે છે. જેમકે તે પુરૂષ હાથી દેખ્યો નથી છતાં હાથીની મૂર્તિ દેખીને હાથીનું જ્ઞાન થઈ જાય છે કે હાથી આવો જ હોય અને જો ફક્ત તેને હાથીનું નામ જણાવવામાં આવે તો તેને હાથીનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત થતું નથી કે હાથી કેવો હોય. આ દૃષ્ટાંતથી સિદ્ધ થાય છે કે મૂર્તિ અવશ્ય માનવી જોઈએ. બીજું પણ તમારા ગુરુ સ્વામી દયાનંદજીએ બનાવેલ સત્યાર્થપ્રકાશથી સિદ્ધ થાય છે કે મૂર્તિ અવશ્ય માનવી જોઈએ.
આર્ય :- હાં સાહેબ ! તમોએ તો આશ્ચર્યજનક વાત કહી સંભળાવી, ભલા માણસ આ વાત થઈ શકે કે અમારા સ્વામીજી મૂર્તિને માનવાનું લખે ? ક્યારેય નહીં ?
મંત્રી :- તમો કેમ વ્યાકુળ થઈ જાવ છો, જો અમારા કહેલ વચન પર તમોને વિશ્વાસ ન આવતો હોય તો સત્યાર્થ પ્રકાશના પાના નં-૩૭ ઉપર દેખી લો, જ્યાં અગ્નિહોત્રીની વિધિ અને તેના સંબંધમાં આવશ્યક સામગ્રીનું વ્યાખ્યાન કરેલ છે. આટલી લાંબી-પહોળી-ચોખંડી વેદી અને પ્રોક્ષણી પાત્ર અને આ પ્રકારે ઘીનું પાત્ર, આ પ્રમાણે આજ્યથાળી અને આ નમૂનાનો ચમચો બનાવો જોઈએ. તો જરાક વિચારો કે જો સ્વામિજી મૂર્તિને નહોતા માનતા તો તેઓ પોતાના સેવકો દ્વારા ઉપર બતાવેલ વસ્તુના ચિત્ર વિના તેના સ્વરૂપને કેમ સમજાવી ન શક્યા.
