________________
પાઠ : ૧૯
છે
આશીર્વાદાથી > આશીર્વાદાર્થ – કોઈને આશીર્વાદ આપવા ઈત્યાદિ અર્થમાં આ અર્થના (પ્રત્યય યુક્ત) રૂપો વપરાય છે.
દા.ત.તારું કલ્યાણ થાઓ – તવ ચા મૂયાત્ |
પરઐપદ ૯ આશીર્વાદાર્થના પ્રત્યયો આત્મને પદ यासम् यास्व यास्म | सीय सीवहि सीमहि या: यास्तम् यास्त | सीष्ठाः सीयास्थाम् सीध्वम् यात्. यास्ताम् यासुः | सीष्ट सीयास्ताम् सीरन् પરસ્મપદ - ૧. બધાં ય પ્રત્યયો અવિકારક છે તથા સેટુ ધાતુને પણ 'હું' ન લાગે.
દા.ત.વિ કે વિયાત્ ! મૂક મૂયાત્ | ૨. કર્મણિના નિયમો લાગે. દા.ત. $ + ક્રિયાત્ |
, ધ, મ, થા, નૈ, પ, સો, હું આટલા ધાતુઓમાં અંત્યસ્વરનો 'T થાય. દા.ત. વેચાત્ | જૈ ને યાત્ ! સંયુક્ત વ્યંજનવાળા આ કારાંત ધાતુના નો વિકલ્પ 'g' થાય. દા.ત. તૈ' +ત્તેયાત્ સતાયાત્ ! 'પ્રા' ને પ્રેયાત્ - પ્રાથાત્ ! शास् नु शिष्यात् । हन्तुं वध्यात् । ऋतुं अर्यात् ।
પ (ગણ - ૧) નું પયાર્ અને પા (ગણ – ૨) નું પાયાત્ રૂપ થાય. ૬. દશમા ગણના ધાતુમાં માત્ર ગુણ / વૃદ્ધિ થાય છે. દા.ત. 'ક્ષ' - ક્ષાત્યા ! આત્મપદ - ૧. બધાં પ્રત્યયો વિકારક છે. ૨. A Hવે ધાતુઓ I દીર્ઘ કારાંત ધાતુ
III સંયુક્ત વ્યંજનવાળા હૃસ્વ ઋ કારાંત તથા IV 9 ધાતુને વિકલ્પ રૂ લાગે. અને ત્યારે ગુણ થાય. દા.ત. 'જૂન વિષ્ટ - સોપષ્ટ ! '' - તરિષદ - તીખા
'તું' તંરિીખ . તીર્ષણ | 'વૂ' - વરિષદ - 9 || B 'હું ન લાગે ત્યારે હસ્વ દીર્ઘ '' કારાંત ધાતુમાં અંત્ય 'ગ્ન નો તેમ જ અન્ય ધાતુઓમાં ઉપાંત્ય હૃસ્વ સ્વરનો ગુણ ન થાય. દા.ત. મૃ+ મૃથીષ્ટ - મરિવીઝ મુન્ + મુક્ષીણ | $ + ઋષીણા જજ સરલ સંસ્કૃત-ર જજ જ૩િ૮)અજજાજ અપાઠ-૧૯૭૪
૫.
