________________
૨૦ + હૈં હોય તો હૈં ના સ્થાને પૂર્વના વર્ગનો ચોથો વ્યંજન થાય. દા.ત. ૩વ્ + હાર: - યુદ્ધાર: 1વાન્ + ઇસ્તો = વાવસ્તો । ૨૦ + શબ્દની આદિમાં શ્ + સ્વર,અન્તઃસ્થ કે અનુનાસિક ૨૦ + વિકલ્પે છ્ + સ્વર, અન્તઃસ્થ કે અનુનાસિક
=
અવવત્+શઃ = અવવત્છઃ । અને... નિયમ ૧૪થી અવવ‰: । પદાન્તે ન્ + વ્, ક્, ટ્, ચ્, તેં, વ્ + અર્· વ્, , ટ્, ટ્, તેં, વ્ + અર્ (ટ્ સિવાયના વ્યંજન અને સ્વર)
અનુસ્વાર અને
અનુક્રમે ગ્ બ્ સ્ દા.ત. ) નરાન્ + 7 = નરાશ્ત્ર । ♦ નરાન્ + ટીતે = નારીસ્તે । * વિડાલાન્ + તાડયતિ - વિડાલાસ્તાડયતિ ।
એક જ પદમાં ર્ + ઉષ્માક્ષર, ર્ કે જ્
4.
5.
દા.ત.
6.
7.
8.
9.
=
=
- અનુસ્વાર + ઉષ્માક્ષર, ર્ કે હૈં
દા.ત. ) વિજ્ઞાન્ + ક્ + ઞૌ = વિદ્યાસૌ ।
♦ હૈંન્ + સિ = હૈંતિ । ⟩રન્ + રમ્યતે રરમ્યતે । દા.ત. ) અસ્મિન્ + તોજે अस्मिँल्लोके ।
न् + ल्
–
સાનુનાસિક વ્ + ત્
પદાન્તે હ્રસ્વસ્વર + ૬, ગ્, ન્ + કોઈપણ સ્વર
= ૬, ગ્, મૈં બેવડાય + કોઈ પણ સ્વર भगवन्निति ।
દા.ત. ♦ મળવત્ + તિ
પણ જો દીર્ઘસ્વર + ૬, ૫,
=
મૈં હોય તો આ નિયમ ન લાગે.
દા.ત. . માવાન્ + અત્ર भगवानत्र | મિત્રો ! આ નિયમ ગોખવા અત્યંત જરૂરી છે. આની પ્રેક્ટિસ પણ કરશો. આત્મનેપદમાં ૧લો ગણ જોયો હવે ૪થો, ૬ઠ્ઠો, ૧૦મો ગણ જોઈ લઈએ. * નિયમો *
-
દા.ત. મૃ = ૬ઠ્ઠો ગણ – મરવું. મ્ + + ઞ + તે
=
=
છઠ્ઠા ગણના ધાતુના અન્ય ૠ નો ર્ થાય છે અને તેમાં ૬ઠ્ઠા ગણની નિશાની (વિકરણ પ્રત્યય) ‘અ’ લાગતા ‘રિય’ થાય છે.
ૠ નો રિ + ઞ = રિય
=
म्रियते ।
અન્ત્યસ્વર
વિકરણ પ્રત્યય
જીજી સરલ સંસ્કૃતમ્-૧ ૨૪૪૫૦ TENNE?પાઠ-૧૦ જી.જ
