________________
आगम
(४४)
प्रत सूत्रांक
[४४]
गाथा
॥८९..।।
दीप
अनुक्रम [१३७]
नन्दीहारिभद्रीय वृत्ती
॥ ९० ॥
"नन्दी"- चूलिकासूत्र -१ ( मूलं वृत्तिः)
मूलं [४४] / गाथा ||८१..||
मीवेनात्प्रणीतत्वे च प्राधान्यख्यापनार्थमिति, तत्र 'पाददुगं २ ज २ रू२ गातदुयुगं च २ दो य बाहूओ २ । गीवा १ सिरं च १ पुरिलो बारसगो सुयविसिडो || १ || श्रुतपुरुषस्याङ्गेषु प्रविष्टं अंगभावव्यवस्थितमित्यर्थः, अथवा 'गणधरकयमंगगयं जं कत थेरेहिं बाहिरं तं तु नियतं अंगपविट्ठे अणिययस्य बाहिरं मणियं ||१|| तत्राल्पतरवक्तव्यत्वादंगवाद्यमधिकृत्य प्रश्नत्रमाह- 'से किं त' मित्यादि, अथ किं तदंगवाद्यं १, श्रुतपुरुषात् व्यतिरिक्तं अंगवाद्यं द्विविधं परोक्षं तद्यथा आवश्यकं च आवश्यकव्यतिरिक्तं च 'से किं त' मित्यादि, अथ किं तदावश्यकम् , अवश्यक्रियानुष्ठानादावश्यकं गुणानां या अभिविधिना वश्यमात्मानं करोतीत्यावश्यकम्, षड्विधं प्रज्ञसम्, तद्यथा- सामायिकमित्यादि, “सावज्जजोगविरती १ उत्तिण २ गुणवओ य पडिवत्ती ३ । खलियस्स निंदणा ४ वणतिगिच्छ ५ गुणधारणा ६ चैव ।। १ ।। " अधिकारगाथा, एतदनुसारेण आवश्यकपि ण्डार्थो वक्तव्यः, 'से त' मित्यादि, तदेतदावश्यकम् ।। 'से किं त' मित्यादि, अथ किं तदावश्यकव्यतिरिक्त, २ द्विविधं प्रज्ञसं, तद्यथा--कालिकं चोत्कालिकं च तत्राल्पतरवक्तव्यत्वादुत्कालिकमधिकृत्य प्रश्नस्त्रमाह से किं त' मित्यादि, अथ किं तदुत्कालिकम् १, उत्कालिकमनेकविधं प्रज्ञसं, तद्यथा-दशवेकालिकं प्रतीतं कल्पा कल्पप्रतिपादकं कल्पाकल्पं, तथा कल्पनं कल्पःस्थविरकल्पादिः सत्प्रतिपादकं श्रुतं २, तत् पुनः द्विभेदं चुल्लकप्पसुयं महाकप्पसुर्य, एकमल्पग्रन्थमल्पार्थं च द्वितीयं महाग्रन्थं महार्थं च शेषभेदाः प्रायो निगदसिद्धास्तथापि लेशतोऽप्रसिद्धतरान् व्याख्यास्यामः जीवादीनां प्रज्ञापनं प्रज्ञापना बृहत्तरा महाप्रज्ञापना, प्रमादाप्रमादस्वरूप भेदफलविपाकप्रतिपादकमध्ययनं प्रमादाप्रमाद, प्रमादस्वरूपं महाकर्मेन्धून प्रभवाविध्यातदुःखानलज्वालाकलापपरीतमशेषमेव संसारवासगृहं पश्यंस्तन्मध्यवर्त्यपि सति तन्निर्गमनोपाये बीतरागप्रणीत धर्मचिन्तामणौ यतो विधि
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.. आगमसूत्र - [ ४४ ], चूलिकासूत्र -[१] "नन्दीसूत्र" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी रचिता वृत्तिः ... अत्र श्रुतपुरुषस्य द्वादश अङ्गानां स्पष्टीकरणं दीयते ।
••• अथ अंगबाह्य-सूत्राणां भेदाः प्रदर्शयते तन्मध्ये कालिक-उत्कालिक सूत्राणां वर्णनं
~95~
उत्कालिक श्रुतं
॥ ९० ॥