________________
आगम (४४)
"नन्दी”- चूलिकासूत्र-१ (मूलं+वृत्ति:) ............ मूलं [२३] / गाथा ||६०||
प्रत सूत्रांक [२३]
गाथा |||६०||
नन्दी-18 इत्यतस्तदर्थोऽयमथशब्दः, उक्तं च-"अथशब्दः प्रकियाप्रश्नानन्तर्यमंगलोपन्यासप्रतिषचनसमुच्चयेषु सर्वाणि च तानि द्रव्याणि केवलज्ञानं हारिभद्रीय है।
सर्वद्रव्याणि जीवाजीवलक्षणानि तेषां परिणामाः-प्रयोगविश्रसोभयाख्या उत्पादादयः सर्वद्रव्यपरिणामास्तेषां भावः-सत्ता
|स्वलक्षणमित्यनान्तरं तस्य विशेषेण ज्ञापनं विज्ञप्तिः विज्ञानं वा विज्ञप्तिः, तत्र भेदोपचारात्तस्या विज्ञप्तेः-परिच्छित्तेः कारणं ॥५६॥ ४ सवेद्रव्यपरिणामभावविज्ञप्तिकारणं, अथवा विज्ञप्तिरेव कारणं विज्ञप्तिकारणं, अत एव सर्वक्षेत्रकालविषयं तत् , क्षेत्रादीनामपि
है| द्रव्यत्वात् , तच्च ज्ञेयानन्तत्वादनन्त, शश्वद्भावाच्छाश्वतं, सदोपयोगादिति भावार्थः, प्रतिपतनशील प्रतिपाति न प्रतिपाति अप्र
तिपाति, सदाऽवस्थितमित्यर्थः, आह-यच्छाश्वतं तदप्रतिपात्येवातः किं विशेषणेनेति?, उच्यते, मा भूद् यावद्भवति तावच्छाश्वतमनवरतमेव भवतीति प्रतिपत्तिः, न पुनरवध्यादिवदन्यथेत्यतो विशेषणमित्यनवरतं भवति सर्वकालं चेति, अर्थवैकपदव्यभिचारेऽमि । | विशेषणविशेष्यभावो भवतीति ज्ञापनार्थ, तथाहि-शाश्वतमप्रतिपात्येव, अप्रतिपाति तु शाश्वतमशाश्वतं वा, अप्रतिपात्यवधेर. का प्यशाश्वतत्वादिति, एकविधम्-एकप्रकारं आवरणाभावात क्षयस्यैकरूपत्वात , केवलं-मत्यादिनिरपेक्षं, केवलं च तज्ज्ञानं चेति | 21
गाथार्थः ।। इह तीर्थकृत समुपजातकेवलः सत्त्वानुग्रहार्थ देशनां करोति, तीर्थकरनामकर्मोदयात् , ततश्च ध्वनेद्र्व्यश्रुतरूपत्वात्त|स्य च भावभुतपूर्वकत्वात् श्रुतज्ञानसम्भवादनिष्टापचिरिति मा भृन्मतिमोहोऽव्युत्पबबुद्धीनामित्यतस्तद्विनिवृत्त्यर्थमाह-
॥५६ ।। ___ केवल.' गाहा ॥ (*६०-२३सू० १३९) ।। इह तीर्थकरः केवलज्ञानेनार्थान-धर्मास्तिकायादीन मूर्तामूर्तान् अभिलाप्यानभिलाप्यान् ज्ञात्वा विनिश्चित्य केवलज्ञानेनैव ज्ञात्वा, नतु श्रुतज्ञानेन, तस्य वायोपशमिकत्वात् , केवलिनच तदभावात् , सशुद्धी देशशुध्ध्यभावादित्यर्थः तत्र' तेषामर्थानां मध्ये प्रज्ञापनं प्रज्ञापना तस्यायोग्याः प्रज्ञापनायोग्याः तान् भाषते-तानेव वक्ति,
दीप अनुक्रम [९१-९२]
ALKARO
45
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र - [४४], चूलिकासूत्र -[१] "नन्दीसूत्र" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी-रचिता वृत्ति:
~61