________________
आगम (४०)
“आवश्यक’- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः) भाग-१ अध्ययनं H, नियुक्ति: [१३६], भाष्यं H, विभा गाथा [१४५३], मूलं - /गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत
उपोद्यातनियुतिः
सूत्रांक
॥१४॥
दीप अनुक्रम
आह-शिष्यदोषगुणामिषानं किमर्थम् , उच्यते, कालान्तरेण तस्वैव गुरुत्वभवनादयोम्बावच गुरुपदविधाने तीर्थ-शिष्यदोषकराज्ञादिलोपप्रसङ्गात् , तत्र प्रथमगाथाब्याख्या-कस्य गुरोर्न भवति द्वेष्टा(प्यः)-अप्रीतिकरः शिष्यः, अपि तु भवत्येव, गुणाःधिकिं सर्व एव !, नेत्याह-अनभ्युपगतः-श्रुतसम्पदा अनुपसम्पन्नः, अनिवेदितात्मा इति भावः, उपसंपन्नोऽपि न सर्व प्यारीक्षा एवावेप्यो भवति, तत आह-निरुपकारी छ' निरुपकर्तुं शीलमस्येति निरुपकारी-गुरूणां निरुपकारका, गुरुकृत्येव-18| गा. प्रवर्तक इति भावः, उपकार्यपि न स सर्व एवाद्वेष्य इत्यत आह-आत्मच्छन्दा-आत्मायत्ता मतिर्यस्य कार्येष्वसावात्म- ११४-६ च्छन्दमतिका स्वाभिप्रायकार्यकारी, गुर्वायत्तमतिरपि न सर्व पवाद्वेष्यः, तत आह-प्रस्थितो' यो योऽन्यः कोऽपि शिष्यो गन्तुमनास्तस्य द्वितीयः, तथा गन्तुकामश्च, गन्तुकामो नाम सोऽभिधीयते यः सदैव गन्तुमना व्यवतिष्ठते, वक्ति च-कोऽस्य गुरोः सन्निधानेऽवतिष्ठते ।, समर्थ्यतामेतत् श्रुतस्कन्धादि ततो यास्यामीति, तदेवंभूतः शिष्यो न योग्यः श्रवणस्य । इदानीं गुणाः प्रतिपाद्यन्ते-विनया-अभिवन्दनादिलक्षणस्तेनावनता विनयावनतास्तरित्थंभूतैः सद्भिः, तथा पृच्छादिषु कृताः प्राञ्जलयो यैस्ते कृतप्राञ्जलयस्तैः, तथा-छन्दो-गुर्वभिप्रायः तं इगिताकारादिना विज्ञाय तदध्यवसितश्रद्धानसमर्थनकरणकारणादिना अनुवर्तमानैः, उक्कं च-सहइ समत्थेइ य कुणइ करावेइ गुरुजणाभिमयं । छंदमणुवसमाणो स गुरुजणाराहणं कुणइ ॥१॥" (वि. १४५३) तैरेवं आराधितो गुरुजनम् श्रुतं-सूत्रार्थोभयरूपं बहुविधम्- ॥१४॥ अनेकप्रकारं लघु-शीनं ददाति-प्रयच्छति ॥ सम्पत्ति प्रकारान्तरेण शिष्यपरीक्षा प्रतिपादयतिसेलघव-महग-बालमि-परिपूणम-हंस-महिस-मेसेय।मसम-जलूम-पिराली जाहग-गो-मेरी-बाहेरी॥१५
~297
