________________
आगम
(४०)
"आवश्यक’- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः) भाग-१ अध्ययनं , नियुक्ति: [७३-७५], भाष्यं H, विभा गाथा , मूलं - /गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
दीप अनुक्रम
इह वीर्यान्तरायक्षयोपशमविशेषाद्धलातिशयो वासुदेवस्य प्रदर्श्यते, षोडश राजसहस्राणि सर्वबलेन इस्त्यश्वरथपदातिरूपेण समन्वितानि खलानिबद्धं 'अञ्छति' देशीवचनमेतत् आकर्षन्ति वासुदेवं अवटतटे-कूपतटे स्थितं सन्त, ततश्च गृहीत्वा श्वालामसौ वामहस्तेन 'अंछमाणाणं'ति आकर्षतां, मुंजीत विलिंपेद्वा अवज्ञया दृष्टः सन्, न पुनस्ते मधुमधनं शक्नुवन्त्याऋष्टुमिति वाक्यशेषः । चक्रवर्तिबलप्रतिपादनार्थमाह
दो सोला बत्तीसा, सबवलेणं तु संकलनिबद्धं । अंछति चक्कवहि, अगडतडम्मी ठियं संतं ॥ ७ ॥ घेत्तूण संकलं सो, वामगहत्येण अंडमाणाणं । भुंजिन विलिंपिज व, चकहरं ते न चाएंति ॥ ७४॥ 'द्वौ पोडशकौं' द्वात्रिंशदित्येतावत्येव वाच्ये द्वौ षोडशकावित्यभिधानं चक्रवर्तिनो वासुदेवात् द्विगुणढिख्यापनार्थ, राजसहस्राणीति गम्यते, द्वात्रिंशद्राजसहस्राणि सर्ववलेन समन्वितानि शृङ्खलानिवद्धमाकर्षन्ति चक्रवर्तिनं अवटतटे स्थितं सन्तं, गृहीत्वा शृङ्खलामसौ वामहस्तेनाकर्षतां भुञ्जीत विलिम्पेद्वा, न पुनस्ते चक्रवर्तिनं शक्नुवन्त्याऋष्टुमिति वाक्यशेषः॥ सम्पति तीर्थकरवलपतिपादनार्थमिदमाह| जं केसवस्स उ वलं, तं दुगुणं होई चक्कवहिस्स । तत्तो बला बलवगा, अपरिमियबला जिणवरिंदा ॥७॥
यत् केशवस्य बलं तद् द्विगुणं भवति चक्रवर्तिनः, ततः शेषवला 'बला' बलदेवा बलवन्तः, केशवबलापेक्षया त्वर्द्धबला इति प्रसिद्धेरवगन्तव्यम् , तथानिरवशेषवीर्यान्तरायक्षयादपरिमितं बलं येषां तेऽपरिमितबला, के ते इत्याह-जिनवरेदन्द्रा -तीर्थकृतः, तथा (यद्वा) ततश्चक्रवत्तिनो बलादूलवन्तो जिनवरेन्द्रा,कियता बलेनेत्याइ-अपरिमितबला, अपरिमितेन ४
an Educa
t
ion
wwwjainitiorary.org.
~1744
