________________
आगम
(४०)
"आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः ) भाग-१ अध्ययनं ], नियुक्ति: [२६], भाष्यं H, विभागाथा [५७२-५७४], मूलं - /गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक" नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत सूत्रांक
दीप अनुक्रम
उपोद्धात कायादारभ्य विचित्रवृया सर्वमूर्तद्रव्याण्युस्कृष्ट विषयपरिमाणं द्रव्यतः प्रतिवस्तुगतासङ्ग्येयपर्यायपरिमाणं विषयमान। अवधे
भावतो, ज्ञेयभेदेनैव ज्ञानस्यापि भेद इति समस्तं पुद्गलास्तिकायं तत्पर्यायांश्चाङ्गीकृत्यानन्ता अवधेः प्रकृतयः, आसां च भैदा ५. IN
|मध्ये काश्चनाभ्यतमाः प्रकृतयो भवप्रत्ययाः' भवन्ति कर्मवशवर्चिनः प्राणिनोऽस्मिन्निति भवो-नारकादिजन्म स पक्षिणां| २५.२६ | गगनगमनलब्धिरिवोत्पत्ती प्रत्ययः-कारणं यासां ताः भवप्रत्ययाः, ताश्च नारकामराणामेव, काश्चन पुनरन्यतमाः गुणप्रत्ययाः क्षयोपशमेन निर्वृत्ताःक्षायोपशमिकाः ताश्च तियेडमनुष्याणां, उक्तंच-"भवपञ्चइया नारयसुराण पक्खीण वा नभोग. मणं । गुणपरिणामनिमित्ता सेसाण खओवसमियाओ॥१॥” (वि.५७२) ननु अवधिज्ञानं क्षायोपशमिके भावे प्रतिपादितं, नारकादिभवस्त्वौदयिकः, ततः स कथं तासामवधिप्रकृतीनां प्रत्ययो भवितुमर्हति !, नैष दोषः, तासामपि क्षयोपशमनिबन्ध नत्वात् , केवलमसौ क्षयोपशमस्तस्मिन् नारकामरभवे सत्यवश्यंभावीति भवप्रत्ययास्ता इत्युक्तं, आह च भाष्यकृत्-18 "ओही खओवसमिए भावे भणितो भयो तहोदइए । तो किह भवपञ्चइओ वोत्तुं जुत्तोऽवही दोण्हं ॥१॥ सोवि हु खओवसमिओ किंतु स एवखओवसमलाभो । संमि सइ होअवस्स भण्णइ भवपञ्चओ तो सो ॥२॥" (वि. ५७३31५७४ ) साम्प्रतं सामान्यरूपतयोद्दिष्टानामवधिप्रकृतीनां वाचः क्रमवर्तित्वादायुपश्चाल्पत्वात् यथाव देन तत्प्रतिपादनसामर्थ्यमात्मनोऽपश्यनियुक्तिकृदाह
"कत्तो मे वपणे सत्ती ओहिस्स सवपयडीओ।चोदसविहनिक्खेवं इड्डीपत्ते य वोच्छामि ॥२६॥" कुतो 'में मम वर्णयितुं शक्तिरवधेः सर्वप्रकृती, नैव शक्तिरित्यर्थः, आयुषः परिमितत्वाद्वाचः क्रमवर्तित्वाच,
॥५०॥
Jan Education
~115
