________________
३१८
भाष्ययुतं. .
- एकार्षया विशस्त एव वैश्या उच्यन्ते॥१८॥
विट् क्षत्रमोजीयसी स्यादित्यादिव्यपदेशात् बहुवचनं वि. श इति । सर्वे विशो वैश्याः एकार्षयाः समानार्षेया भवितुमर्हन्तीति
- ॥१८॥ ... वात्सप्रीति होता वत्सप्रिवदित्यध्वर्युः ॥ १९ ॥
अथासंप्रज्ञातबन्धुः आचार्यामुष्यायणमनु प्रबवीत
॥२०॥ आचार्यप्रवरं प्रवृणीत । सम्यक् ज्ञातः प्रवरो यस्य स संप्रज्ञातबन्धुः आचार्यामुष्यायणमाचार्यप्रवरमनुप्रब्रवीत आनुपूव्येण ह्यात् । आचार्यप्रवरेण प्रवृणीतेत्यर्थः ॥ सामर्थ्यात् ब्राह्मणस्यायं विधिः क्षत्रियाणां पुनरसंप्रज्ञातबन्धूनां पुरोहितप्रवर एव
॥ १९-२०॥ अथाह ताण्डिन एकार्षेयं सार्वणिकं समामनन्ति
॥२१॥ अहेति विनिग्रहार्थः । ताण्डिनो नाम छन्दोगाः । एकार्षेयं एकमेवार्षेयं सार्ववर्णिकं समामनन्ति पठन्ति ॥ २१ ॥
मानवेति होता मनुवदित्यध्वर्युः ॥ मानव्यो हि प्रजा इति हि ब्राह्मणमिति हि ब्राह्मणम् ॥२२॥ " , मानवेति होता प्रवृणीते मनुवादेत्यध्वर्युः । कुत एतदवगम्यते । मानव्यः मा [मानव] जातिसामान्याभ्यामित्यधिकारलक्षणयुक्ताः शब्देनोच्यन्ते । यद्यपि ताण्डिनां संदर्शनेन सर्वे मानवगोत्राः प्रभवन्ति । तथापि भिन्नविवाहं कुर्वन्तीत्येव प्रवरणमात्र एव कल्पितत्वात् ॥ यस्माद्धेतोः ब्राह्मणं प्रत्यक्षमेव श्रुतम् । द्विरुक्तिर्मङ्गलार्था
॥२२॥ इति कपदिस्वामिविरचितं आपस्तम्बप्रवरसृत्रभाष्यं
। समाप्तम्.
