Raj Hriday Part 14

SR No.: 007189
Original Sutra Author: N/A
Publisher: Vitrag Sat Sahitya Prasarak Trust
Publication Year: 2014
Total Pages: 450
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 13 MB

Page 286

પત્રાંક-૭૦૬
૨૬૯ કરનેકી પદ્ધતિ કમ હૈ. ઇસમેં સિદ્ધાંત આ જાતા હૈ. ભૂમિકાકા સિદ્ધાંત આ તો જાતા હૈ. લેકિન વે ઉતના ખોલતે નહીં થે. કયોંકિ મુમુક્ષુ ઇતને સિદ્ધાંતિક ઉપદેશ કે લિયે તૈયાર નહીં થે. ગુરુદેવ તો સિદ્ધાંતિક બાત કરતે થે. ખોલકરકે, કિ દેખિયે તુમકો રાગ મિટાના હૈ? કિ હાં, મિટાના હૈ. રાગ ઐસે નહીં મિટેગા. પહલે રાગકી રુચિ મિટ જાયેગી. તેરી રુચિ કહાં કામ કરતી હૈ વહ પહલે દેખના ચાહિયે. પહલે ઉપર ધ્યાન હોના ચાહિયે કિ રુચિ કહાં હૈ ક્યોંકિ રુચિ ઔર રસ અવિનાભાવી હોને સે પહલે રસ મંદ પડતા હૈ યા રુચિ મંદ પડતી હૈ, ફિર રાગકા અભાવ હોતા હૈ. ભલે અનંતાનુબંધીકા હોવે, ફિર પ્રત્યાખ્યાનવરણીકા હોવે. લેકિન અભાવકા જો માર્ગ હૈ, મોક્ષમાર્ગમેં રાગકી મંદતાકા માર્ગ નહીં હૈ. યહ તો રાગકે અભાવકા માર્ગ હૈ. વીતરાગતા તો રાગકે અભાવમેં ઉત્પન્ન હોતી હૈ.
વીતરાગમાર્ગમેં રાગકા અભાવ હોતા હૈ ઉસકે પહલે રાગકા રસ તૂટતા હૈ યા રાગકી રુચિ મિટતી હૈ. શુદ્ધાત્માકી યા નિર્દોષતાકી રુચિ ઉત્પન્ન હોતી હૈ, પવિત્રતાકી રુચિ ઉત્પન્ન હોતી હૈ. રુચિમેં બિલકુલ ઊલટી-સુલટી પરિસ્થિતિ જબ પૈદા હોતી હૈ તબ રાગકા અભાવ હોનેકા ક્રમ ચાલુ હોતા હૈ. ઇસકે પહલે રાગકા અભાવ નહીં હો સકતા. યહ કહા.
પરંતુ જબ તક કષાય આદિકી મંદતા યા ન્યૂનતા ન હો તબ તક જ્ઞાન પ્રાયઃ ઉત્પન હી નહીં હોતા. કષાયકી મંદતા દો પ્રકારસે હોતી હૈ. રુચિ કષાયકી રહેવે ઔર કષાયકી મંદતા હોવે ઔર રુચિ કષાયકી નહીં રહે. આત્માકી રુચિ હોવે ઔર કષાયકી મંદતા હોવે. ઇસલિયે “ગુરુદેવ ઇસ બાતકો ખોલકરકે બતાતે થે કિ સંપ્રદાયમેં જૈસે લોગ ધાર્મિકક્રિયા કરતે વક્ત કષાયકી મંદતા કરતે હૈ ઐસી બાત નહીં હોની ચાહિયે. રુચિ ઔર રસ મંદ હોના ચાહિયે. ઇસમેં ફર્ક પડના ચાહિયે. જબ હી કષાયકી મંદતા સહી રૂપમેં હૈ, વરના કષાયકી મંદતા સહી રૂપમેં નહીં હૈ.
જ્ઞાન પ્રાપ્ત હોનેમેં વિચાર મુખ્ય સાધન હૈ...” અબ દેખિયે કિ જ્ઞાનપ્રાપ્તિ કોઈ દૂસરી ક્રિયાને નહીં હોતી, પૂજા-ભક્તિ સે નહીં હોતી, દયા-દાનસે નહીં હોતી. જ્ઞાનપ્રાપ્તિ વિચારસે હોતી હૈ. અબ ઔર જગહસે ઉઠા દિયા. જ્ઞાનપ્રાપ્તિ કૈસે હોતી હૈ? કિ “જ્ઞાન પ્રાપ્ત હોનેમેં વિચાર મુખ્ય