________________
પત્રાંક-૭૦૬
૨૪૯
મુમુક્ષુ :- .
પૂજ્ય ભાઈશ્રી – વ્યવહારસે અર્થાત્ ક્યા હૈ કિ એક પ્રકારકા કષાય મંદ હોતા હૈ. ઔર દૂસરે પ્રકારના કષાય તીવ્ર હોતા હૈ. જેસે કોઈ દાન દેતા હૈ તો લોભકષાય મંદ હોતા હૈ ઔર મૈને ઈતના દાન દિયા તો માનકષાય તીવ્ર હોતા હૈ. ઐસા બનતા હૈ.
મુમુક્ષુ - કષાયના બે ભાગ થઈ ગયા?
પૂજ્ય ભાઈશ્રી :- નહીં. કષાયકે દો ભાગ નહીં. જો પ્રકાર કે પરિણામ હોતે હૈ. ચારિત્રકે પરિણામમેં દો પ્રકારક બનતે હૈં. એક કષાય મંદ હોતા હૈ. દૂસરા કષાય તીવ્ર હોતા હૈ. કષાયકી સ્થિતિ હી હૈ. યોગ્યતા જો હૈ વહ તો કષાયવાલી હૈ હી તો ક્યા હૈ કી એક કષાય મંદ હો જાતા હૈ, દૂસરા કષાય તીવ્ર હો જાતા હૈ.
મુમુક્ષુ – એક પર્યાયમાં બે ભાગ થાય ?
પૂજ્ય ભાઈશ્રી:- નહીં. એક પર્યાય (નહીં). વહ તો સમય-સમય કી ક્ષણ-ક્ષણ કી પર્યાય-સ્થૂળપર્યાય હી પકડનેમેં આતી હૈ, ઉધર ઐસા હોતા હૈ. Practically દેખ લેના. અપને પરિણામકો દેખ લેના અપને પરિણામ હોતે હૈં કિ નહીં હોતા હૈ ? સમય એક હોવે, સમયાંતર હોવે ઇસકા કોઈ યહાં અભ્યાસ કરનેકા કોઈ પ્રયોજન નહીં હૈ. ઉપર ધ્યાન દેનેકા કોઈ વહાં પ્રયોજન નહીં હૈ.
પ્રયોજન તો યહ હૈ કિ જબ હમ કષાય મંદ કરતે હૈ, યા કોઈ ભી ધાર્મિક ક્રિયામેં હમ શામીલ હોતે હૈં ઉસક્ત કહીં દૂસરા નુકસાન તો નહીં કર લેતે હૈં ન ? ઇસી કારણસે હમ કોઈ દૂસરા કષાય તો નહી કર લેતે હૈં ન ? ફિર ક્ષણ વહી હો યા દૂસરી ક્ષણ હો ઉસસે ક્યા ફર્ક પડતા હૈ? ઉસસે તો કોઈ ફર્ક નહીં પડતા હૈ. નુકસાન તો નુકસાન હી હૈ.
મુમુક્ષુ – સ્વલક્ષી હોવે તો માલુમ પડ જાતા હૈ કિ યહ દોષ હુઆ.
પૂજ્ય ભાઈશ્રી :- માલુમ પડ જાતા. ઉસી એક સમયમેં હૈ યા દૂસરે સમયમેં હૈ, વહ કોઈ પ્રયોજનના વિષય નહીં હૈ ઇધર. ઇસકા કોઈ પ્રયોજન નહીં હૈ. પ્રયોજન ઉતના હૈ કિ પરલક્ષી પરિણમન હોતા તો
સ્વયંકો પતા નહીં ચલતા. વહ તો અંધેરેમેં ચલતા હૈ કિ હમને ઐસા કર લિયા, હમને ઐસા કામ કિયા, હમને ઐસા કિયા, હમને ઐસા કિયા. ઔર