________________
૧૦૮
રાજહૃદય ભાગ-૧૧
હૈ કિ નહીં યહ વિચા૨ કરને કી આવશ્યકતા નહીં હૈં, વૈસે મુમુક્ષુ હૈ, ઉપર સે લેકર નીચે તક, દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્ર કી વિરાધના હોતી હૈ, સીધી યા આડકતરી, યા સત્પુરુષકા વિરોધ હોતા હૈ, જહાં ઐસી કોઈ પરિસ્થિતિ હોતી હૈ તો વહ ધાર્મિક નિમિત્ત કે માધ્યમ સે કુછ અપના સંયોગીક લાભ લેને કા પ્રયાસ કરતા હૈ, પરિણામ કરતા હૈ, અભિપ્રાય રખતા હૈ તો ઉસકો વહાં મુમુક્ષુતા કા ત્યાગ હો જાતા હૈ. વહાં ઉસકો મુમુક્ષુતા રહતી નહીં હૈ, ઐસા કહતે હૈ, વહ ભૂમિકા છૂટ જાતી હૈ.
મુમુક્ષુઃ-મુમુક્ષુજીવ તો સંસાર મેં હૈ. સંસાર કી વાંછા તો રહેગી.
પૂજ્ય ભાઈશ્રી :– પ્રશ્ન શું છે ?
=
મુમુક્ષુ :– વાંછા તો રહેગી.
પૂજ્ય ભાઈશ્રી :– વાંછા રહેગી લેકિન ઉસકે લિયે વિવેક હોના ચાહિયે કિ મુઝે જો સંયોગકી વાંછા હૈ વહ કિસ સ્થલ મેં હોની ચાહિયે, ઉસકા વિવેક તો હોના ચાહિયે. જૈસે હમે પૈસા કમાના હૈ. જરૂરત હૈ, આવશ્યકતા હૈ. લેકિન વિવેક તો હોના ચાહિયે કિ હમે પ્રમાણિકતા રખની હૈ. પૈસા તો દો તરહસે આતા હૈ. પ્રમાણિકતાસે ભી આતા હૈ, અપ્રમાણિકતાસે ભી આતા હૈ. ઐસે કિસી ભી પદાર્થકી વાંછા હો લેકિન વિવેક તો હોના ચાહિયે કિ વહ સમુચિતરૂપ સે, ઉચિતરૂપ સે ઉસકા વ્યવહાર કરે. અનુચિતરૂપ સે ઉસકા વ્યવહા૨ નહિ કરે. સંસાર કે પદાર્થ હોને ચાહિયે. તો હમ વ્યાપાર કરે, ધંધા કરે, કોઈ કારોબાર કરે, કોઈ કરે, કિસી ભી પ્રકાકા ઉદ્યમ કરે, ઉસમેં કોઈ આપત્તિ નહિ હોતી. લેકિન હમ ભગવાન કે સામને ખડે રહે, વીતરાગ કે સામને હમ પૂજા કરે, દર્શન કરે ઉસમેં યહ વાંછા કરૈ કિ હમકો ઇસસે પુણ્ય હોગા ઔર પુણ્યકે ફલસે હમારી પ્રતિકૂલતા દૂર હો જાયેગી. યા હમ કોઈ ગુરુ કે પાસ જાવે, યા હમ કોઈ ઐસી ધાર્મિક શુભ પ્રવૃત્તિ કરે કિ જિસસે હમ ઐસા અભિપ્રાય રખે કિ હમારી અનુકૂલતાનેં બઢે, હમારી પ્રતિકૂલતા કા નાશ હો. તો યહ ઉચિત સ્થાનમેં યહ યાચના નહિ હૈ, અનુચિત સ્થાનમેં યહ યાચના હૈ.
મુમુક્ષુઃ– કિસી વિધિ-વિધાન સે લ કી વાંછા કરે.
=
પૂજ્ય ભાઈશ્રી :– વિધિ-વિધાન કુછ ભી હો, યા હમ મદદ માગે, કિ ભાઈ ! આમ મુમુક્ષુ-મુમુક્ષુ હૈ હમેં થોડી મદદ કિજીયે. હમ મુશ્કિલમેં હૈ, ઇતની મદદ હમેં આપસે મિલ જાયે તો અચ્છા હૈ. યહ ઉચિત નહીં હૈ. દૂસરે સગે-સંબંધી સે કુછ ભી મદદ માંગો, ઉસમેં ઉતના દોષ નહિ હૈ જિતના ધાર્મિકક્ષેત્રમેં કિસી નિમિત્તસે ભી સાંસારિક લાભ લેને કી જો પ્રવૃત્તિ હૈ, પરિણામ હૈ ઇસસે નુકસાન હોતા હૈ. યહ બાત ચલતી હૈ.