________________
ક્ષણિકનો બોધ અને નિત્યનો અનુભવ
૩૧
-ooooooooooooooooooooo c ean200000002 શાસ્ત્ર વાંચન તથા તત્વવિચાર જ કરવા યોગ્ય - ૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦ ૦ ૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦૦
દેવ પૂર્ણ નિર્વિકલ્પ હોય છે. શાસ્ત્ર દ્રવ્યશ્રત હોવાથી તેનો આધાર વિકલ્પ છે, જ્યારે ગુરૂ છઠ્ઠા-સાતમા ગુણસ્થાને ઝુલતા હોવાથી વિકલ્પ તથા નિર્વિકલ્પ એમ બંને સ્વરૂપે હોય છે.
વર્તમાન વિકલ્પની ભૂમિકામાં દેવ તથા ગુરૂના યોગના અભાવમાં જીવને સ્વભાવ તરફ લઈ જવામાં શાસ્ત્ર વાંચન જ ઉત્તમ ઉપાય છે. ભગવાનને શોધવા માટે કરવામાં પોતાનો સમય ગુમાવવા કરતા શાસ્ત્ર વાંચન કરીને સમયનો સદુપયોગ કરવો જોઈએ. અજ્ઞાની એક અસંભવ કાર્ય કરવા માટે પ્રયાસ કરે છે તેથી દુર્લભ કાર્ય પણ અસંભવ બની જાય છે. શાસ્ત્ર વાંચન કરતી વેળા એ વાત યાદ રહે કે જ્ઞાની દ્વારા રચિત શાસ્ત્ર અથવા જ્ઞાનીના વચનોના આધારે રચિત રચના જ વાંચવા યોગ્ય છે, અન્ય કોઈ નહીં. કારણ કે જો કોઈ અજ્ઞાની પોતાના સ્વતંત્ર અભિપ્રાયને શાસ્ત્રના વચન સાથે મિશ્રિત કરે છે ત્યારે જ્ઞાની રચિત શાસ્ત્રને તે શસ્ત્ર બનાવે છે એમ સમજવું. કેવા શાસ્ત્ર વાંચવા-સાંભળવા જોઈએ, તત્સંબંધી વિસ્તૃત વર્ણન જાણવા માટે મહાપંડિત ટોડરમલજી રચિત મોક્ષમાર્ગ પ્રકાશકનું અધ્યયન કરવું જોઈએ.
વાંચન કર્યા બાદ તે વિષયનો વિશેષ વિચાર કરવો. જેમ ગાય ઘાસને ખાઈ લીધા બાદ તાત્કાલિક દૂધ આપતી નથી, પણ તેને વાગોળે છે. જો તે ન વાગોળે તો ઘાસ દૂધરૂપે ન પરિણમીને છાણરૂપે શરીરમાંથી બહાર નીકળી જાય છે. એ જ પ્રમાણે જીવે શાસ્ત્ર વાંચન કર્યા બાદ તત્વનું મંથન કરવું જોઈએ, આમ કરવાથી પરણેયોની રૂચિ ટળે છે અને વૈરાગ્યનું જોર વધે છે.
