________________
નામ કર્મ વિવરણ (ચોપાઇ)
તુમરો નામ નહીં હૈ સ્વામિ, નામકર્મ તુમસેં અલગામી; શુદ્ધ વ્યવહારમેં નામ અનંતા, વ્યક્તરૂપ શ્રી જિન અરિહંતા.
(દોહરો)
જિનપદ નહીં શરીરકો, જિનપદ ચેતનમાંહિ; જિનવર્ણન કછુ ઔર હૈ, યહ જિનવર્ણન નાહિં.
જેમ ચિત્રકાર (જુઓ ચિત્ર) વિધવિધ પ્રકારના આકારનાં નામ લખે છે, કરે છે, ત્યાં જેટલા કાળા, પીળા, લાલ, લીલા, ધોળા રંગના ચિત્ર આકાર દેખાય છે તે (સર્વ) પુદ્ગલના છે, પણ સભ્યજ્ઞાનમયી સ્વભાવવસ્તુનું નામ શું? એ જ વસ્તુનું નામ વ્યવહારનયથી જીવ છે. તેનાં પણ પરસંગવશથી અનેક નામ છે. જેમ માટીના ઘટને ધૃતના સંગથી વ્યવહારીજનો કહે છે કે પેલો ધૃતકુંભ લાવો.' અથવા સમુદાય વસ્તુનું નામ લશ્કર છે. જેટલાં કાંઇ વચનથી કહેવામાં આવે છે તે બધાં નામ છે. નામ દેશમાં એક જ નામ છે. અહીં સ્વસ્વરૂપ સ્વાનુભવગમ્ય સભ્યજ્ઞાનમયી સ્વભાવવસ્તુનો સ્વાનુભવ આ પ્રમાણે લેવો કે
જેમ સૂર્યમાં પ્રકાશાદિક ગુણ સૂર્યના સ્વભાવથી જ છે, તેમ કોઈ વસ્તુ એવી પણ છે કે જેમાં સ્વપરને દેખવું, જાણવું એ (તેના) ગુણસ્વભાવથી જ છે. વિચાર કરો! સર્વ નામ અનામને જે દેખે, જાણે છે તેનું નામ શું છે? અથવા સર્વ નામ અનામને કહે છે તેનું નામ શું છે? ‘વચન’ અને મૌન' એ પણ બે નામ છે. અથવા એક જ વસ્તુ પોતાના સ્વભાવગુણમયી સ્વસ્વભાવમાં જેવી છે તેવી અચલ બિરાજમાન છે તેનાથી તન્મયી (રૂપ) ગુપ્ત વા પ્રગટ અનેક
-
