________________
પાંચમો ભેદ દર્શનાવરણીયકર્મ છે. જેમ દેખવાની શક્તિ તો છે, પરંતુ દર્શનાવરણીય જાતિનાં કર્મ દેખવા દેતાં નથી.
છઠ્ઠું સ્થળ વેદનીય કર્મ છે. તેના બે ભાગ છે શાતા અને અશાતા. જેમ તલવારને લાગેલી સાકરની ચાસણીને કોઈ પુરુષ જીભથી ચાટે છે, તે જ સમયે કિંચિત્ મીઠા સ્વાદનો ભાસ થાય છે, અને ઘણો તો જિલ્રાખંડનના દુઃખનો ભાસ થાય છે. એ દુઃખ-સુખથી ભિન્નસ્વભાવ થવું શ્રીગુરુના ઉપદેશથી.
સાતમું સ્થળ મોહનીય કર્મ છે. જેમ મદિરાવશ સ્વધનની ખબર નથી રહેતી, તે જ પ્રમાણે મોહનીય કર્મવશ પોતાને સ્વસ્વરૂપ સ્વાનુભવગમ્ય સમ્યજ્ઞાનમયી સ્વભાવસ્વરૂપ સમજતો નથી, માનતો નથી પણ કાંઇનો કાંઇ રૂપ પોતાને સમજે છે, માને છે.
આઠમું સ્થળ આયુકર્મ છે. જેમ બેડીથી બંધાયેલ પુરુષ પોતાને દુ:ખી સમજે છે, માને છે; તે જ પ્રમાણે આયુકર્મવશ સ્વભાવદષ્ટિરહિત જીવ પોતાને દુ:ખી સમજે છે, માને છે, અર્થાત્ સ્વભાવદૃષ્ટિરહિત જીવને આવો નિશ્ચય નથી કે આકાશવત્ અમૂર્તિક નિરાકાર ઘટઆયુ, મઠઆયુવત્ હું આયુકર્મમાં વ્યવહારનયથી રોકાઇ રહ્યો છું.
નવમું સ્થળ નામકર્મ છે. જે સ્વભાવદૃષ્ટિરહિત છે તે નામને જ પોતાની સ્વસ્વરૂપ સ્વાનુભવગમ્ય સમ્યજ્ઞાનમયી સ્વભાવવસ્તુ સમજે છે, માને છે. મિથ્યાર્દષ્ટિને આવો નિશ્ચય નથી કે જન્મ, મરણ, નામાદિક શરીરના ધર્મ છે પણ જ્ઞાનવસ્તુના એ નિજધર્મ નથી.
દશમું સ્થળ ગોત્રકર્મ છે. તેનું દૃષ્ટાંત-જેમ કુંભકાર નાનાં, મોટાં માટીનાં વાસણ બનાવે છે; તે જ પ્રમાણે
