________________
ગ્રંથકર્તાની પ્રસ્તાવના
આ પુસ્તકમાં પ્રથમ આ પ્રસ્તાવના, ત્યાર પછી આ પુસ્તકની ભૂમિકા, પછી આ પુસ્તકનો પ્રારંભ, ચિત્રદ્વાર, નિર્વિકલ્પ શુક્લધ્યાનનું સૂચક ચિત્ર હસ્તાંગુલીચક્ર, ચિત્ર સહિત જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય, વેદનીય, મોહનીય, આયુ, નામ, ગોત્ર અને અંતરાય કર્મ વિવરણ; ત્યાર પછી દૃષ્ટાંતસમાધાન છે. તેમાં એક પ્રશ્ન - આત્મા કેવો છે? કેવી રીતે પામીએ? તેના ઉપર દૃષ્ટાંત સંગ્રહ છે. તે પછી દૃષ્ટાંત ચિત્ર, આકિંચનભાવના અને ભેદજ્ઞાન (વર્ણન) કરીને આ ગ્રંથ સમાપ્ત કર્યો છે.
આ ગ્રંથમાં કેવળ સ્વસ્વભાવ સમ્યજ્ઞાનાનુભવ સૂચક શબ્દવર્ણન છે. કોઈ દૃષ્ટાંતમાં તર્ક કરશે કે સૂર્યમાં પ્રકાશ ક્યાંથી આવ્યો?', તેને સ્વસમ્યજ્ઞાનાનુભવ કે જે આ ગ્રંથનો સાર છે તેનો લાભ થશે નહીં. જેમ જૈન, વિષ્ણુ અને શિવાદિક મતવાળા પરસ્પર લડે છે, વૈરવિરોધ કરે છે, મતપક્ષમાં મગ્ન થયા છે અને મોહ, મમતા, માયા, માનને તો છોડતા નથી તેમ આ પુસ્તકમાં વૈર-વિરોધનાં વચન નથી. જે અવસ્થામાં સ્વસમ્યજ્ઞાન સૂતો છે તે અવસ્થામાં તન, મન, ધન, વચનાદિથી તન્મયી આ જગત-સંસાર જાગતો છે તથા જે અવસ્થામાં આ જગત-સંસાર સૂતો છે તે અવસ્થામાં સ્વસમ્યજ્ઞાન જાગતો છે, એ વિરોધ તો અનાદિ અચલ છે, અને તે તો અમારાથી, તમારાથી, આનાથી કે તેનાથી મટવાનો નથી, મટશે નહીં અને મટયો ન હતો. આ પુસ્તક જૈન, વિષ્ણુ આદિ બધાયને વાંચવા યોગ્ય છે. કોઈ વિષ્ણુને આ પુસ્તક વાંચવાથી ભાંતિ થાય કે “આ પુસ્તક જૈનોક્ત છે', તેને કહું છું કે આ પુસ્તકની ભૂમિકાની પ્રથમ-પ્રારંભમાં જ જે મંત્ર નમસ્કાર છે તેને ભણીને ભાંતિથી ભિન્ન થવું.
