________________
વ્યવહાર સાધનારૂપી સાધન સાથે નિશ્ચય સાધનારૂપી સાધ્યને જોડનારું આ સૂત્ર કેવું સરસ છે ! : મહેલ ચઢતાં જિમ નહીંજી,
તેહ તુરંગનું કાજ; સફળ નહિ નિશ્ચય લહેજી,
તેમ તનુકિરિયા સાજ...(૨) પ-૬ - ઇચ્છિત નગર આવી જતાં, ઇચ્છિત ઘર આવી જતાં, હવે તે ઘોડાનું કામ નથી.
ઘોડો જે સાધ્યની પ્રાપ્તિ માટે સાધન હતું, તે સાધ્ય મળી ગયું ને !
તે રીતે નિશ્ચય | તે તે સાધ્ય પ્રાપ્ત થતાં તે તે આચારરૂપી વ્યવહાર છૂટતો જાય છે.
જેમ કે, શ્રાવકપણામાં અણુવ્રતોરૂપી સાધન જરૂરી છે. પરંતુ સાધુપણું પ્રાપ્ત થતાં અણુવ્રતોને બદલે મહાવ્રતો આવશે.
નિશ્ચય-વ્યવહારના સમતુલન માટે કેટલી મઝાની વાતો મહોપાધ્યાયજીએ કરી ! ચોક્કસ સ્થળે જવા ઇચ્છનાર પાસે બે વસ્તુ હોવી જ જોઈએ : લક્ષ્ય તરીકે એ ચોક્કસ સ્થળ અને એ લક્ષ્યની પ્રાપ્તિ માટે તે સ્થળ પ્રત્યેનું ગમન.
- લક્ષ્યવિહોણું ગમન ઘાંચીના બળદ જેવું થશે અને માત્ર લક્ષ્ય હશે, પણ ગતિ નહિ હોય તો તે ચોક્કસ સ્થળ શી રીતે મળશે?
(૨) તનુકિરિયા = કાયિક ક્રિયાઓ, સાજ = સમૂહ
સ્વાનુભૂતિની પગથારે ૪૮ ૫૬
