________________
મોક્ષમાળા-વિવેચન મેક્ષને રાજમાર્ગ = સર્વવિરતિપણું.
કેટલાક મૂર્તો આ મનુષ્યભવ દુરાચારમાં એટલે પાપ બંઘાય એવા ખરાબ આચારમાં, અજ્ઞાન એટલે વિપરીત જ્ઞાનમાં, પાંચ ઇન્દ્રિયના વિષય--રૂપ, રસ, ગંધ, સ્પર્શ, શબ્દ–માં અને મદ એટલે અહંકારમાં ગુમાવી દે છે. અહંકાર કરવાથી આત્માને કંઈ લાભ થતું નથી. સાચી વસ્તુ ભૂલે ત્યારે મંદ થાય છે.
અમૂલ્ય રત્નમાં કૌસ્તુભ ઉત્તમ રત છે. તે શ્રીકૃષ્ણ મેળવ્યું હતું. તે ઘણું દુર્લભ છે. તેમાંથી તેનું ઝરે. માનવદેહ તેવા રનના જે દુર્લભ છે. વખત નકામે જવા દે તે આ અમૂલ્ય કૌસ્તુભ જે માનવદેહ હારી બેસે.
મનુષ્યભવ ક્યારે છૂટે તે આપણે જાણી શકતા નથી. આયુષ્ય પર આધાર છે. તે ઉદીરણાથી પણ પૂરું થાય તે મેત આવે. માટે ધર્મનું કામ ત્વરાથી એટલે ઉતાવળથી કરી લેવું. જાગૃતિ રાખવી. થર્મમાં ઢીલ ન કરવી. કાળજી રાખવી. એક ક્ષણ પણ નકામી ન ગાળવી. શિક્ષાપાઠ ૫. અનાથી મુનિ, ભાગ ૧
આ કથા ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાંથી છે. રાજગૃહી પાસે મંડિકુલ નામના યક્ષના ચૈત્યવાળા વનમાં અનાથી મુનિ પાસે શ્રેણિકરાજા સમકિત પામ્યા હતા. માનવદેહનું સાર્થક સમકિત પ્રાપ્ત કરવાથી છે, તેથી આ કથા સંબંધપૂર્વક છે.
સુકુમાર = કેમળ શરીરવાળો. સુખોચિત = સુખ ભેગવવાને યોગ્ય. સુંદર વન તથા સુંદર મુનિને જોઈને કેવા ભાવ થાય છે તે શ્રેણિક રાજા વર્ણવે છે. સમકિત
