________________
૯૧ વિચરે દેશ વિદેશ વિશેષે, દે ઉપદેશ ન લેશ ડરે, જાવા, બસરા, ઝાંઝીબાર, ચીન જઈને વણિકો વણજ કરે; સ્વદેશી માલ જતો પરદેશે, અસ્ત્ર શસ્ત્ર અન્ન વસ્ત્ર ઘણાં, ઘન દોલત બહુ તાણી લાવતા, સ્વદેશમાં પરદેશ તણાં. ૯ સૂર વિષે સંપૂર્ણ હતા વળી, ઘન દોલતમાં પૂર્ણ હતા, વિદ્યા, જ્ઞાન, કળા કૌશલ્યથી, વખણાઈ વિખ્યાત થતા; ગામ ગામ સૌ ઠામ વિષે બહુ, ઉદ્યમ ને ઉજળાટ દીસે, હીરા, માણેક, રત્ન અમૂલખ, અન્ન, ઘન અખૂટ આર્ય વિષે. ૧૦ ધન દોલતમાં પૂર્ણ હતા વળી, પંકાતા પરદેશ મહીં, વિદ્યા હુન્નર આર્ય તણું હતું, આર્યભૂમિ સમ કોઈ નહીં; એ જ ભૂમિ ને એ જ આર્ય પણ, હાલહવાલ દીસે આજે, આભજમીન સમ અંતર આજે, જોઈ અંતર મારું દાઝે. ૧૧ અરે હાય એ ક્યાં વાલ્મિક, મનુ, વશિષ્ઠ વ્યાસ મુનિ ક્યાં છે? પરશુરામ ને દ્રોણ પતંજલ, વીર જ્ઞાનીઓ તે ક્યાં છે ? રામ, કૃષ્ણ, હરિશ્ચંદ્ર, યુધિષ્ઠિર, જનક, દ્રુપદ રાજા ક્યાં છે? અરે, હાય, એ ઉદ્યમ, શૂર, ઘન, સત્ય ઉદ્દેશ ગયા ક્યાં છે? ૧૨
આર્યભૂમિના પુત્ર
(પ્લવંગમ છંદ) આર્યભૂમિના પુત્ર, અનાર્ય થયા સહુ, કુળાચાર તજી દઈ, અનાડી થયા બહુ; બ્રાહ્મણ વેદાભ્યાસ, તજી કૃષિ કર ગ્રહી, તે જોઈ બ્રહ્મત્વ, અહીં ન રહ્યું કહીં. ૧
