Page Text
________________ વિચારબળ પ્રવર્તતું નથી, એમાં કિંચિતમાત્ર સંશય નથી. આરંભ પરિગ્રહનું અલ્પ કરવાથી અસ...સંગનું બળ ઘટે છે; સત્સંગના આશ્રયથી અસત્સંગનું બળ ઘટે છે. અસત્સંગનું બળ ઘટવાથી આત્મવિચાર થવાનો અવકાશ પ્રાપ્ત થાય છે. કાર્યો તથા લેભની અતિમાત્રાથી જગતના પદાર્થોને પિતાના બનાવી લેવાની મૂઢ માન્યતામાં પ્રવર્તાવનાર ઉપાધિયુક્ત અનેકવિધ કાર્યો - આ અસ...સંગના મુખ્ય પ્રકારે છે. જે કઈ જિજ્ઞાસુ સુવિચારની શ્રેણીને ઇરછે તેણે ઉપર જણાવ્યા મુજબના અસત્સંગના અને અપ્રસંગના પ્રકારોને સંકલ્પપૂર્વક અને આજનપૂર્વક અપરિચય કરવો ઘટે છે. જે પિતાની આજીવિકા શાંતિપૂર્વક પ્રાપ્ત થઈ જતી હોય તે નવા નવા ધંધા-વેપાર-કારખાના-મિલ-ઓફિસ-આયાત-નિકાસ વગેરે અનેકવિધ વ્યવહારનાં કાર્યોને વધારવાની ઝંઝટમાં તેણે પડવું જોઈએ નહિ. વળી જેમ અશુભ આરંભ સંક્ષેપવા યોગ્ય છે તેમ, દશા પ્રમાણે, શુભઆરંભે પણ વિકલ્પના ઉત્પાદક હોવાથી કથંચિત સંક્ષેપવા યોગ્ય છે. આગળની સાધના-ભૂમિકામાં રહેલા મુમુક્ષુઓ આવા વ્યવહાર ધર્મનાં કાર્યોની પિતે જવાબદારી લીધા વિના સહજપણે સ્વ-પર-કલ્યાણનાં સત્કાર્યોમાં ગદાન આપે છે. મૂછ વરિપ્રદ:' (બેભાનપણું, સ્વરૂપને લક્ષ ન રહે તે, પરિગ્રહ છે.) એમ શાસ્ત્રવચન છે. માટે નિશ્ચયથી તે પરપદાર્થોને પિતાના માનવા તે જ માટે પરિગ્રહ છે. પરવસ્તુઓની અમર્યાદિત ઈરછા અને સંગ્રહ કરે તે મનુષ્યને દુઃખદાયી છે કારણ કે તેવો સંગ્રહ મનુષ્યને ચારે બાજુથી ગ્રહી લે છે - ઘેરી લે છે. (પરિ+ ગ્રહ) તેવા પરિગ્રહથી મુક્ત અથવા તેની મર્યાદાવાળો જીવ જ મોક્ષમાર્ગમાં સહેજે સહેજે આગળ વધી શકે છે. માટે જ્ઞાની પુરુષોએ આરંભ-પરિગ્રહના અપર્વની આજ્ઞા, નીચે પ્રમાણે કરી છે : “બહુ આરંભ અને પરિગ્રહ નરકગતિનું કારણ છે.”૨– “સત્સમાગમ અને સલ્લાસના લાભને ઈચ્છતા એવા મુમુક્ષુઓને આરંભ-પરિગ્રહ અને રસાસ્વાદાદિ પ્રતિબંધ સંક્ષેપ કરવા યોગ્ય છે, એમ શ્રીજિનાદિ મહાપુરુષોએ કહ્યું છે.” 3 - “આરંભ પરિગ્રહ પરથી વૃત્તિ મળી પડવાનું અને સલ્ફાસ્ત્રના પરિચયમાં રુચિ કરવાનું પ્રથમ કઠણ પડે છે; કેમ કે જીવને અનાદિ પ્રકૃતિભાવ તેથી જુદે છે; તે પણ જેણે તેમ કરવાનો નિશ્ચય કર્યો છે, તે તેમ કરી શક્યા છે; માટે વિશેષ ઉત્સાહ રાખી તે પ્રવૃત્તિ કર્તવ્ય છે. 1, તત્વાર્થસૂત્ર, 7/17, 2. તત્ત્વાર્થસૂત્ર, 6/15. 3, શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, 616. અધ્યાત્મને પંથે
| SR No. | 007117 |
| Book Title | Adhyatmane Panthe |
| Original Sutra Author | Shrimad Rajchandra |
| Author | Mukund Soneji |
| Publisher | Satshrut Seva Sadhna Kendra |
| Publication Year | 1980 |
| Total Pages | 6 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 11 MB |