Adhyatmane Panthe

SR No.: 007117
Original Sutra Author: Shrimad Rajchandra
Author: Mukund Soneji
Publisher: Satshrut Seva Sadhna Kendra
Publication Year: 1980
Total Pages: 6
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 11 MB

Page 31

તીવ્ર મુમુક્ષતા વિષે અત્રે જણાવવું નથી પણ “મુમુક્ષતા વિષે જણાવવું છે, કે તે ઉત્પન્ન થવાનું લક્ષણ પોતાના દોષ જોવામાં અપક્ષપાતતા એ છે, અને તેને લીધે સ્વચ્છેદને નાશ હોય છે. સ્વચ્છેદ જ્યાં થોડી અથવા ઘણી હાનિ પામે છે, ત્યાં તેટલી બોધબીજ યોગ્ય ભૂમિકા થાય છે. --મુમુક્ષુતાથી આગળની દશા તીવ્ર મુમુક્ષતા છે. જેનું લક્ષણ એ છે કે નિરંતર શુદ્ધ દેવ-ગુરુ-ધર્મ પ્રત્યે અતિ ઉલ્લાસભાવે અત્યંત ભક્તિ પ્રગટે છે, જે ભક્તિની પરિપકવતા થયે નિજવૃત્તિને પ્રવાહ શુદ્ધ ચિતન્ય પ્રત્યે વળે છે અને નિર્વિકલ્પ આત્માનુભવને પ્રસંગ વારંવાર સાંપડે છે. આ સ્થિતિ મુખ્યપણે આત્મજ્ઞાનપ્રાપ્તિ પછી સંયમદશામાં પ્રગટ થવાથી ઉત્પન્ન થાય છે અને તેનું મુખ્ય લક્ષણ તત્ત્વસ્વરૂપની ચિંતવના ધારાપ્રવાહથી વહેતી થકી બેધિ-સમાધિના માર્ગને અતિશયપણે સાથે તે છે. આને જ પ્રશમસુખ કહેવામાં આવે છે. પરપ્રેમ પ્રવાહ બઢે પ્રભુસે, સબ આગમ ભેદ સુઉર બસે વહ કેવલ કે બીજ જ્ઞાની કહે, નિજકે અનુભવ બતલાઈ દીયે.” ( “ઘડી ઘડી પલ પલ સદા, પ્રભુ સુમિરન ચાવ 'નરભવ સફલ જે કરે, દાન, શીલ, તપ ભાવ.”.....૨ “જીવાદિ પદાર્થો તથા (તેમાં સારભૂત) નિજ આત્મતત્વના ચિંતવન રૂપ સમ્યગજ્ઞાનમાં નિરંતર જાગૃતિ રાખવી તેને અભિજ્ઞાને પગ કહે છે.” | ‘વમાન સમતિ થઈ, ટાળે મિશ્યા ભાસ / ઉદય થાય ચારિત્રને, વીતરાગ પદ વાસ”. “દર્શનમોહ વ્યતીત થવાથી જ્ઞાનીના માર્ગમાં પરમભક્તિ સમુત્પન્ન થાય છે, તત્વપ્રતીતિ સમ્યફપણે ઉત્પન્ન થાય છે. તત્ત્વપ્રતીતિ વડે શુદ્ધ ચૈતન્ય પ્રત્યે વૃત્તિને પ્રવાહ વળે છે. શુદ્ધ ચૈતન્યના અનુભવ અર્થે ચારિત્રમેહ વ્યતીત કરવા યોગ્ય છે.” આ પ્રકારે ક્ષણે ક્ષણે જેમાં આત્મજાગૃતિ છે તેવી તીવ્ર મુમુક્ષુતાની વાત ન કરતાં સામાન્ય અને મધ્યમ કક્ષાના સાધકોને મુખ્યરૂપે આ કાળે જે પ્રયોજનભૂત છે તેવી મુમુક્ષતાના વિષયનું પ્રતિપાદન કરતાં શ્રીગુરુ કહે છે કે જે કોઈ સાધક સાચે 1. શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, 265. 2. બૃહદ આલેચના. 3. जीवादिपदार्थ -स्वतत्त्वविषये, सम्यग्ज्ञाने नित्य युक्तता अभिक्ष्ण ज्ञानोपयोगः // 6/24 सर्वार्थ सिद्धि. 4, શ્રી આત્મસિદ્ધિશાસ્ત્ર, 112. 5. શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, 901. અધ્યાત્મને પંથે