________________ જીવ, પ્રદેશ, પર્યાય તથા સંખ્યાત, અસંખ્યાત, અનંત આદિ વિષે તથા રસના વ્યાપકપણ વિષે ક્રમે કરી સમજવું એગ્ય થશે. તમારો અત્ર આવવાને વિચાર છે, તથા શ્રી ડુંગર આવવાને સંભવ છે એમ લખ્યું તે જાણ્યું છે. સત્સંગ ભેગની ઈચ્છા રહ્યા કરે છે. -- - --- - -- --- - જીવ એટલે આત્મા આકાશને તે નાનામાં નાને અંશ, જેને અવિભાગી એક પુદ્દગલ-પરમાણુ કે, તેને પ્રદેશ કહે છે. તે એક પ્રદેશમાં અનેક પરમાણુઓને સમાવવાનું સામર્થ્ય હોય છે. પર્યાય એટલે અવસ્થા. વસ્તુમાં જે નવી નવી દશા ઊપજ્યા કરે તેને પર્યાય કહે છે; જેમ કે વીંટી, હાર, એરિંગ, બંગડી વગેરે સેનાની પર્યાય છે. દરેક વસ્તુ બદલાઈને ટકે છે, તેને “તું” કહેવામાં આવે છે. દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયરૂપ ત્રિપદી અનેકાંત-સિદ્ધાંતનું હાર્દ છે. સંખ્યાત, અસંખ્યાત અને અનંત વિષે સંક્ષિપ્તમાં એમ જાણવું કે પાંચ ઈન્દ્રિ અને મન દ્વારા જે જાણી શકાય તે તે સંખ્યાત છે. એકદેશપ્રત્યક્ષ એવું જે અવધિજ્ઞાન તેના વડે જે જાણી શકાય તે તે અસંખ્ય છે અને જે માત્ર કેવળજ્ઞાન(પૂર્ણજ્ઞાન) દ્વારા જાણી શકાય તે અનંત છે.. રસના વ્યાપકપણ વિષે એમ સમજવું કે સાચે અતીન્દ્રિય આત્માનુભવને જે રસ છે તે કાંઈ વાણી કે મનને વિષય નથી, પરંતુ તેને જ્ઞાપક જે આનંદ તે આખા આત્મામાં (શરીરના બધા ભાગમાં) આત્માનુભૂતિના કાળ દરમિયાન વેદાય છે. વિશેષ એમ છે કે ધ્યાન અભ્યાસમાં વિવિધ ચક્રો (કપાળ, માથું, આંખે, મુખ, નાભિ વગેરે મુખ્ય દસ છે) ઉપર એકાગ્રતા કરનાર સાધકને મુખ્યપણે તે સુધારસનું વેદન તે તે આત્મપ્રદેશમાં વિશેષપણે થાય છે. આ પ્રમાણે સંક્ષેપમાં જાણશે, વિશેષ તે તમારો-અમારો પ્રત્યક્ષ સમાગમ થયે સમજવાનું બની શકશે. તમારે આ બાજુ આવવાને વિચાર છે, તે સ્વાભાવિક જ તમારા જેવા ઉત્તમ પુરુષના સમાગમમાં અમારું ચિત્ત વિશેષ પ્રસન્નતાને પામશે તે સહજ પણે જણાવું છું 1. જુએ છ પદ પત્રના વિવરણમાં પ્રથમ પદ “આત્મા છે.' 2. 3 ળયશ્રીયુત્ સત –તત્વાર્થસૂત્ર, 5/30, 3. શ્રીજ્ઞાનાર્ણવ, 30/13, અધ્યાત્મને પંથે