________________
એ જ રીતે અમારે ત્યાં શાખાઓ છે, કુળ છે, ગણો છે, એ પણ પેલા વર્ગોની જેમ વ્યવસ્થાના ભાગરૂપે જ હોય છે. કાળાંતરે એ બધાં જુદાજુદા ગચ્છોમાં ફેરવાયાં. ૮૪ ગચ્છ.
વડગચ્છ - બૃહદ્ગચ્છ. નિગ્રંથ ગચ્છનું જ નામ પાછળથી વડગચ્છ થયું. વટવૃક્ષની જેમ પાંગર્યો આ ગચ્છ એટલે વડગચ્છ. વટવૃક્ષની નીચે ૮-૮ શિષ્યોને આચાર્યપદ આપવામાં આવ્યું એટલે વડગચ્છ.
ગુરુભગવંતને સૂઝ્યું કે આ ઘડી-પળ સાધી લેવા જેવાં છે. તાત્કાલિક પોતાના શિષ્યોને ભેગા કર્યા અને ત્યાં ને ત્યાં, કોઈ જ ગોઠવણ વગર તેમને પદવી આપી દીધી. તેથી થયો વડગચ્છ મોટો ગચ્છ.
-
એ જ વડગચ્છની પરંપરા આગળ વધી અને તેરમા સૈકામાં જગચ્ચન્દ્રસૂરિ મહારાજ થયા. પરમ સમતાભાવી મહાપુરુષ. તપસ્વી અને જ્ઞાની મહાપુરુષ. એમણે ઉગ્ર તપશ્ચર્યા આદરી. ચિત્તોડના મહારાણાએ એમના તપથી પ્રભાવિત થઈને કીધું કે તમે તો ‘તપા’ છો – ‘હીરલા તપા’ છો; આમ ‘તપા’ નું બિરૂદ આપ્યું મહારાણાએ, અને ત્યારથી વડગચ્છ તપાગચ્છમાં પરિણમ્યો. એ તપાગચ્છની આજે થોડીક વાતો કરવી છે. જગચ્ચન્દ્રસૂરિ મહારાજ પછી આ ગચ્છમાં અનેક મહાપુરુષો થયા.
એક ગચ્છ એવો નથી કે જેમાં મહાન આચાર્ય ભગવંતો ના થયા હોય. દરેક ગચ્છનું આ શાસનની પ્રભાવનામાં, આ શાસનના વિકાસમાં, આ શાસનની રક્ષામાં યોગદાન છે. એક પણ ગચ્છની કિંમત ઓછી ન આંકી શકાય. સામાચારી જુદી જુદી છે એ વાત સાચી. પણ પહેલાં કીધું એમ એ વ્યવસ્થા છે. સામાચારી ભલે જુદી હોય પણ કંપનીના ડાયરેક્ટર અથવા માલિક એક જ છે. દેવ-ગુરુ અને ધર્મ એ ત્રણ તત્ત્વોમાં એક
