________________
પગ નીચે રેલો આવે ત્યારે બધાય સુધરી જાય ! રજા મળી એટલે છોકરા વંદન કરવા જવા માંડ્યા. એમ કરતાં ફરીવાર વાત આવી. સંઘની મિટિંગ થઈ. પેલા ૨૦ પરિવારે મક્કમતાથી વિરોધ કર્યો. હવે એક સાથે ૨૦ ઘરને સંઘબહાર કોણ કરે ? પરિણામે ઠરાવ કર્યા વગર નગરશેઠે જાહેર કર્યું કે “જેને સાધુ પાસે જવું હોય તે સાધુ પાસે જાય, ને જતિ પાસે જવું હોય તે જતિ પાસે જાય.”
આમ, એમણે જતિસંસ્થાને પહેલવહેલો ફટકો લગાવ્યો – પાલીતાણામાં. નિયમ એવો હતો કે “સાધુનું સામૈયું થાય નહિ. સાધુ વિહાર કરીને આવે એટલે યતિજી પાસે જવાનું અને તેના સ્થાપનાચાર્ય ઉપર રૂમાલ ઓઢાડવાનો, અથવા એમને કામળી ઓઢાડવાની. તો જ એમને ગામમાં રહેવાની પરવાનગી મળે.' આ બધી પ્રથા મૂળચંદજી મહારાજે તોડી. એમણે એક પરંપરા સ્વીકારી નહિ. “અમે સાધુ છીએ, ને એ જતિ છે. અમે એમની પૂજા નહિ કરીએ.”
પરંપરા તોડી. કેવી તાકાત હશે સંવેગની? શાસ્ત્રાજ્ઞાની?
શાંતિસાગરજી નિશ્ચયવાદી, અમદાવાદમાં હતા. કશુંય નહિ કરવાનું. સામાયિક પણ નહિ. તમે બેસો. જ્ઞાન મેળવો. બસ, બધું આવી ગયું. એમની સાથે આત્મારામજીએ વાદ કર્યો, તોય માન્યા નહિ. નગરશેઠ સાથે એમના સંબંધો, એટલે શેઠ કાંઈ બોલે નહિ. મૂળચંદજી મહારાજ વિચાર કરે કે “આ સાધુને નગરશેઠનું બળ મળી જાય તો સંઘનું બળ મળ્યું ગણાય. અને સંઘનું બળ મળે તો એકાંતવાદ ચાલે. ને તો શાસન કઈ રીતે ચલાવીશ?”
મહારાજજી ઉદાસ છે. વહોરવા ગયા તો મોટું પડેલું હતું. શેઠાણીએ પૂછ્યું : “સાહેબ, આજે કેમ ઉદાસ લાગો છો ?” તો
35
